Ακόμα μια φανταστική εξόρμηση πίσω στο χρόνο. Στα μονοπάτια που ένωναν τα χωριά όταν δεν υπήρχαν δρόμοι. Όταν τα μουλάρια και τα πόδια ήταν το βασικό μέσο μετακίνησης από και προς τη δουλειά. Η δύσκολη αυτή εποχή δεν είναι και τόσο μακριά όσο φαίνεται σήμερα με την αλματώδη εξέλιξη του κόσμου.
Αυτή η εξόρμηση μου έλυσε και αρκετές απορίες που είχα όταν συναντούσα διάφορα ασβεστοκάμινα κατα καιρούς. Μου έδωσε το κίνητρο να ψάξω ακόμα περισσότερο και να μάθω πληροφορίες για μια τέχνη η οποία χάθηκε στο χρόνο, η δημιουργία του ασβέστη.
Πρώτος στόχος ήταν να φτάσω επιτέλους στον σπηλαιώδη ναό του Αγίου Σάββα στο χωριό Αγία Σοφία στη Βόρεια Κυνουρία καθώς παλιότερα δεν τον είχα βρει. Αυτή τη φορά ήμουν καλύτερα προετοιμασμένος.
Στο δρόμο προς Ανδρίτσα.
Δώστε βάση στο γερμανικό πυροβολείο που προστάτευε τη σιδηροδρομική γραμμή! Δεν πέρναγε τίποτα κάποτε!
Βρήκα τον κρυφό χωματόδρομο που οδηγεί στο σπήλαιο του Αγίου Σάββα, δίπλα στο χωριό Αγία Σοφία.
Εκ πρώτης όψεως αρκετά εντυπωσιακός ο Άγιος Σάββας.
Μόλις εισήλθα στο σπήλαιο ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακό, κάτι που δε φαινόταν απ'έξω. Είχε και άλλα σκαλιά που ανέβαιναν στο πάνω επίπεδο.
Το οποίο ήταν γεμάτο εισόδους
Μέχρι και μικρούς σταλαχτίτες είχε
Κάθε εσοχή έχει καταληφθεί από εικόνες!
Το ιερό
Η θέα από το πάνω επίπεδο
Πολύ ωραίο το σπήλαιο αλλά έπρεπε να συνεχίσω καθώς η εξόρμηση είχε πολύ ψωμάκι. Κοντά στην Αγία Σοφία επίσης ξεκινά ένας πολύ βατός χωματόδρομος ο οποίος καταλήγει στο Δραγούνι. Τελικά αποφάσισα να μην καταλήξω εκεί καθώς είδα ότι ο δρόμος συνέχιζε με ανατολική κατεύθυνση και είχε φανταστική θέα. Κατέληξα στη θέση Αετοφωλιά.
Youtube Video
Η θέα ήταν καταπληκτική όμως δυστυχώς ο δρόμος ανοίχτηκε για να μπουν και εκεί ανεμογεννήτριες. Ήδη κάπου στη μέση υπήρχαν 3.
Ο κύριος ορεινός όγκος του Πάρνωνα στο βάθος.
Γύρισα λίγο πίσω στον ίδιο δρόμο για να συναντήσω τον Ημιονικό δρόμο Λαγκάδας, έναν δρόμο που ένωνε το Δραγούνι με την Αγία Σοφία.
Σε αυτό το σημείο εισήλθα στο ρέμα ψάχνοντας αυτό το ιστορικό μονοπάτι.
Για λίγο μπήκα στο ρέμα καθώς δε διέκρινα ακόμα κάποιο μονοπάτι. Πιθανότατα περνούσε μέσα από το ρέμα ή απλώς μετά από τόσα χρόνια έχει χαθεί σε αυτό το σημείο.
Συνέχισα στο ίδιο στυλ μέχρι που κατέβηκα αρκετά μέτρα χαμηλότερα στο ρέμα το οποίο ήταν λίγο δύσβατο σε ορισμένα σημεία. Από εκεί κατέβηκα.
Βρήκα κάτι σαν μονοπάτι αλλά ήταν ψηλότερα από το ρέμα της Λαγκάδας που βλέπετε χαμηλά, από το οποίο πήρε και την ονομασία του το μονοπάτι.
Κατέβηκα λίγα μέτρα για να συναντήσω το κανονικό μονοπάτι το οποίο διακρινόταν τόσο από τη δορυφορική εικόνα όσο και από τον δρόμο απέναντι.
Από εκείνο το σημείο το μονοπάτι ήταν εμφανές και φαινόταν και η ενίσχυση με πέτρες από την αριστερή πλευρά.
Για αρκετή ώρα συνέχισα στο μονοπάτι, στο ίδιο μοτίβο μέχρι που κάποια στιγμή κατεβαίνοντας συνάντησα το ρέμα και ένα παλιό ασβεστοκάμινο, το οποίο δε θα καταλάβαινα ποτέ ότι ήταν ασβεστοκάμινο αν δεν είχα διαβάσει για αυτά. Μάλλον για κάποια παλιά οχύρωση θα το μπέρδευα.
Λίγο μετά συνάντησα αυτήν εδώ την κατασκευή η οποία είναι κάτι σαν δεξαμενή ίσως? Δεν κατάλαβα ακριβώς.
Και ουσιαστικά εκεί το μονοπάτι τελείωνε καθώς συναντούσε τον χωματόδρομο που μετά από λίγα μέτρα καταλήγει στην Αγία Σοφία. Εκεί βρίσκεται κάτι που δεν ξέρω αν υπάρχει άλλο στην Ελλάδα, ένα ακέραιο ασβεστοκάμινο που δεν πρόλαβε να χρησιμοποιηθεί καθώς δεν πήρε άδεια από το δασαρχείο τότε.
Τα ασβεστοκάμινα παρήγαγαν ασβέστη με πύρωση του ασβεστόλιθου σε θερμοκρασία περίπου 1000 βαθμούς Κελσίου για 5 ολόκληρες μέρες. Ο ασβέστης μέχρι την εφεύρεση και την ευρεία διάδοση του τσιμέντου το 1960 ήταν το κύριο δομικό υλικό κάθε λογής κονιάματος. Ακόμη και σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως αλλά έχει εκβιομηχανοποιηθεί πλήρως η παρασκευή του.
Το εντυπωσιακότερο ήταν ότι οι Καστανιτσιώτες που ήταν γνωστοί τεχνίτες των ασβεστοκάμινων, έρχονταν μέσω του ημιονικού δρόμου στην περιοχή και δημιουργούσαν ασβέστη λόγω των πλούσιων ασβεστολιθικών πετρωμάτων της περιοχής αυτής. Έβρισκαν εργατικά χέρια που δούλευαν για το μεροκάματο από το χωριό τα οποία έκαναν πολύ συγκεκριμένες εργασίες. Η επιλογή του σημείου ήταν κομβική καθώς δεν έπρεπε να είναι μακριά από ασβεστόλιθους και καύσιμη ύλη.
Κατά την εκτέλεση των εργασιών, οι εργάτες συγκροτούνταν σε τρεις ομάδες, η καθεμιά απ’ τις οποίες είχε το δικό της αντικείμενο.
Η πρώτη ομάδα είχε ως αποστολή το κόψιμο κλαριού ή αφάνας και ύστερα το κουβάλημα αυτών στο χώρο μπροστά στο Καμίνι. Προσοχή μόνο τις αφάνες και όχι τα πουρνάρια.
Η δεύτερη ομάδα είχε και την πιο ζόρικη αποστολή, να βρίσκει ασβεστόλιθο κάτω από το έδαφος και να τον κουβαλάει μέχρι το καμίνι. Έπρεπε να σκάβει και να σπάει τα πετρώματα κάτω από το έδαφος γιατί τα επιφανειακά ήταν διαβρωμένα από τα στοιχεία της φύσης. Έτσι δημιουργείτο ο ασβέστης υψηλής ποιότητας.
Η τρίτη ομάδα ασχολείτο αποκλειστικά με την κατασκευή του Ασβεστοκάμινου το οποίο είχε το σχήμα κυλίνδρου, με κενό το εσωτερικό του, όπου εκεί υπήρχε η εστία φωτιάς. Σε αυτή την ομάδα, κοντά στο καμίνι, βρίσκονταν ο πρωτομάστορας κι οι πιο έμπειροι Καμινιαραίοι. Έπρεπε οι να τηρήσουν επ’ ακριβώς χρόνια μυστικά της τέχνης κι όσα έμαθαν από πάππου προς πάππου, διότι πολλές φορές συνέβαινε κατάρρευση του καμινιού και άλλες φορές ελλιπής ασβεστοποίηση της πέτρας, με καταστροφικά οικονομικά αποτελέσματα για την ομάδα των εργατών.
Να σημειωθεί πως όλες αυτές οι δουλειές γίνονταν καλοκαίρι, κάτι που δυσκόλευε ακόμη περισσότερο όλες αυτές τις εργασίες. Ο ασβέστης μεταφερόταν μέσω του ημιονικού δρόμου στα καταναλωτικά κέντρα. Πάρα πολλά σπίτια και κτίρια χτίστηκαν με ασβέστη της περιοχής.
Από το άθικτο ασβεστοκάμινο αποφάσισα να ανέβω την πλαγιά μέχρι να συναντήσω το δρόμο και να φτάσω από εκεί στο αυτοκίνητο. Και εδώ φωτιές, δεν ξέρω τι θα απομείνει στο τέλος.
Έφτασα στο δρόμο μετά από δυνατή ανάβαση.
Απέναντι διακρίνεται ο ημιονικός δρόμος λαγκάδας που περπάτησα, το μονοπάτι. Τώρα επιστρέφω από το δρόμο και απέχω 3,5 χιλιόμετρα από το αυτοκίνητο.
Μόλις έφτασα συνέχισα ξανά προς την Αγία Σοφία, από εκεί κατευθύνθηκα προς το Άστρος αλλά σύντομα έκοψα δεξιά προς τον Άγιο Γεώργιο.
Απο εκεί εισήλθα σε μια πολύ ωραία χωμάτινη διαδρομή η οποία με οδήγησε στη Βάθηα και στον ερειπωμένο οικισμό των Κουτσογιαννέικων
Youtube Video
Στο βάθος διακρίνεται ξανά η ψηλότερη κορυφή του Πάρνωνα.
Είπαμε, ταξίδι πίσω στο χρόνο!
Συνέχισα την πολύ ωραία χωμάτινη διαδρομή μέχρι που έφτασα στην Περδικόβρυση.
Youtube Video
Θαύμασα το φαράγγι του Τάνου και την εντυπωσιακή μονή τιμίου Προδρόμου απέναντι
Σειρά μετά είχε μια καταπληκτική διαδρομή του ΤΕΤ (Trans Euro Trail) η οποία ξεκινά από το χωριό Πλατάνα στο οποίο έφτασα μέσω του ασφάλτινου δρόμου. Καταλήγει πρακτικά στο Ξηροπήγαδο, στον παραλιακό δρόμο δηλαδή Άργους- Άστρους. Η αλήθεια είναι ότι είχα μια ανησυχία για το αν θα βγεί, γιατί ΤΕΤ είναι αυτό. Τελικά όμως πέρα από πολλά σπαστήρια ο δρόμος βγήκε.
Youtube Video
Μια μικρή, μάλλον τεχνητή λιμνούλα.
Η διαδρομή που με έφερε μέχρι αυτό το σημείο. Ο δρόμος που κατεβαίνει καταλήγει στον οικισμό Ζερβαίικα.
Στο βάθος ο Αργολικός κόλπος. Φανταστική διαδρομή!
Αυτό εδώ το σημείο που στον χάρτη ονομάζεται Τούφα ήταν η αποκάλυψη της διαδρομής! Ασύλληπτη θέα!
Το μπαλκόνι του Αργολικού κόλπου!
Από εκεί συνέχισα μέχρι το Ξηροπήγαδο και ουσιαστικά η εξόρμηση τελείωσε εκεί. Οι εικόνες ήταν μοναδικές, οι διαδρομές επίσης! Και φυσικά όπως είπα και στην αρχή, ψάχνοντας για τα ασβεστοκάμινα της Αγίας Σοφίας βρήκα πληροφορίες που μου έλυσαν πολλές απορίες που είχα. Οπότε το κέρδος εκτός από την ευχαρίστηση που σου χαρίζει μια βόλτα, ήταν και το ότι έμαθα νέα πράγματα.
Να είστε καλά και τα λέμε την επόμενη εβδομάδα με το καλό!
