Η θέση του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών για την αποκατάσταση, πρόληψη και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών

Δημοσίευση: 21/08/2021

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ESOS

Το φετινό αποτύπωμα των καλοκαιρινών πυρκαγιών στη χώρα μας, άφησε το βαρύτατο στίγμα του, καταστρέφοντας εκτεταμένες περιοχές, οικισμούς, δάση, δασικές και αγροτικές εκτάσεις.

Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπως αναφέρει ο πρύτανης του ιδρύματος  Σπύρος Κίντζιος, «στο πλαίσιο του ρόλου του ως το κατεξοχήν αρμόδιο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, με την εξειδικευμένη εμπειρία που έχει αποκτήσει σε προγράμματα αποκατάστασης των πυρόπληκτων περιοχών καθώς και με το εξειδικευμένο προσωπικό που διαθέτει, προτίθεται να οργανώσει και να συντονίσει, προγράμματα αποκατάστασης των καμένων δασικών εκτάσεων, με την υποστήριξη των αρμόδιων Φορέων και των Δασικών υπηρεσιών σε συνδυασμό και με τοπικές εθελοντικές οργανώσεις».

Όπως υπογραμμίζει ο κ. Κίντζιος «τα προγράμματα αυτά, έχουν στόχο την ανακούφιση των πληγεισών, από τις πυρκαγιές, περιοχών, την παρακολούθηση της φυσικής αναγέννησής των καμένων δασικών οικοσυστημάτων, το σχεδιασμό των έργων αντιδιαβρωτικής προστασίας των εδαφών και της προστασίας από τις αναμενόμενες πλημμύρες και γενικότερα την μακροπρόθεσμη αποκατάσταση του περιβάλλοντος και της ανασυγκρότησης των πληγεισών περιοχών».

Τα μέλη του Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΓΠΑ, με έδρα το Καρπενήσι, ανταποκρινόμενα άμεσα στις κρίσιμες περιστάσεις επεξεργάστηκαν μία ολοκληρωμένη πρόταση για την αντιμετώπιση της παρούσας και μελλοντικών έκτακτων καταστάσεων, η οποία παρουσιάζεται στη συνέχεια.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ,ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ.

Για άλλη μία φορά γίναμε μάρτυρες της καταστροφής του μοναδικού και πολύτιμου φυσικού μας περιβάλλοντος. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εμπλεκομένων φορέων, σταθήκαμε αδύναμοι μπροστά στην καταστροφική δύναμη της πύρινης λαίλαπας, που ευνοούμενη από τις συνθήκες καύσωνα και την ξηρασία, προκάλεσε τεράστιες καταστροφές σε χλωρίδα, πανίδα και ανθρώπινες περιουσίες με ανεκτίμητο υλικό και συναισθηματικό κόστος. Ως Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, εκφράζουμε τη βαθιά μας λύπη για την καταστροφή που συντελέστηκε και τη συμπαράστασή μας στους πληγέντες και δηλώνουμε έτοιμοι και πρόθυμοι να συνεισφέρουμε στην αποκατάσταση των καμένων δασικών οικοσυστημάτων της χώρας. Σε αυτή την κατεύθυνση προκειμένου να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών, επικοινωνούμε τις απόψεις μας και προτείνουμε ενδεικτικά μέτρα, τα οποία θεωρούμε κρίσιμα: α) για την προστασία των δασικών περιοχών και των γειτονικών σε αυτές οικιστικών περιοχών β) την αποκατάσταση της βλάστησης των καμένων περιοχών και γ) τη μελλοντική αντιπυρική διαχείριση των δασών μας ενόψει και της εξελισσόμενης κλιματικής αλλαγής. Βασικό στοιχείο στην ολιστική και αειφόρο διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων αποτελεί κατ΄ αρχάς η προστασία τους από τους κινδύνους που τα απειλούν. Στο γενικό αυτό πλαίσιο περιλαμβάνεται το τρίπτυχο πρόληψη-αντιμετώπιση-αποκατάσταση των κινδύνων για το δάσος. Με βάση τους παραπάνω άξονες και ενόψει των καταστροφικών πυρκαγιών που βιώνει ολόκληρη η ελληνική κοινωνία είναι δομημένες οι προτάσεις μας, με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη των πυρκαγιών.

Άμεσα μέτρα και αποκατάσταση της βλάστησης μετά τις πυρκαγιές

Οι πρώτες ενέργειες μετά την καταστροφή περιλαμβάνουν την ακριβή χαρτογράφηση και λεπτομερή περιγραφή των καμένων εκτάσεων και την άμεση κήρυξή τους ως αναδασωτέων, με παράλληλη απαγόρευση της βοσκής για τα πρώτα έτη. Στη συνέχεια είναι απαραίτητο να συνταχθούν οι σχετικές μελέτες και να ξεκινήσουν άμεσα, αφενός τα έργα αποτροπής των άμεσων κινδύνων που ακολουθούν τις δασικές πυρκαγιές, όπως οι πλημμύρες και η διάβρωση του εδάφους και αφετέρου η αποκατάσταση της βλάστησης. Συγκεκριμένα:

Μετά την επέλαση της πύρινης λαίλαπας θα πρέπει ΑΜΕΣΑ τα πληγέντα οικοσυστήματα να προστατευθούν από την επερχόμενη διάβρωση και απόπλυση του εδάφους και την πιθανή εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων στις χαμηλότερες σε αυτά περιοχές. Τα δένδρα λειτουργούν ως «ασπίδα προστασίας» και αποτρέπουν σε σημαντικό βαθμό την επιφανειακή απορροή των όμβριων υδάτων και τη διάβρωση του εδάφους. Είναι αναγκαίο λοιπόν μετά την καταστροφή της βλάστησης να συνταχθούν άμεσα οι μελέτες, έτσι ώστε να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό η κατασκευή έργων αποτροπής της διάβρωσης και των πλημμυρών. Έργα αυτού του είδους είναι τα κορμοδέματα στις καμένες πλαγιές παράλληλα με τις ισοϋψείς καμπύλες του εδάφους και τα κορμοφράγματα στα ρεύματα των πληγεισών περιοχών, καθώς επίσης και μεγαλύτερα έργα διευθέτησης ορεινών υδάτων, όπως φράγματα συγκράτησης στερεών υλικών, όταν απαιτείται. Οι καθαρισμοί από την καμένη βιομάζα σε μια ζώνη παράλληλα στο οδικό δίκτυο, γύρω από σπίτια και άλλες εγκαταστάσεις θα πρέπει να προηγηθούν για την ασφάλεια των πολιτών. Επειδή μεγάλο μέρος των καμένων κορμών θα χρησιμοποιηθεί επιτόπου στην κατασκευή κορμοδεμάτων και κορμοφραγμάτων, θα πρέπει οι εργασίες των καθαρισμών, στις θέσεις και γύρω από τις περιοχές όπου θα γίνουν τα έργα αυτά, να υλοποιηθούν άμεσα. Τα στελέχη της Δασικής Υπηρεσίας διαθέτουν την απαραίτητη εμπειρία και γνώση για την ορθή υλοποίηση των έργων αυτών, με τη μικρότερη δυνατή διαταραχή του τραυματισμένου ήδη φυσικού περιβάλλοντος.

Παράλληλα, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην αναγέννηση των κατεστραμμένων δασών. Τα μεσογειακά δασικά οικοσυστήματα έχουν αναπτύξει μηχανισμούς ανανέωσής τους μετά την επέλαση της φωτιάς, οπότε σε αυτές τις περιπτώσεις το μόνο μέτρο που επιβάλλεται να εφαρμοστεί είναι η προστασία από διάβρωση, βόσκηση και παράνομες καταπατήσεις. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε περιοχές όπου επλήγησαν από πυρκαγιές τα προηγούμενα 10-15 χρόνια, καθώς τα δένδρα δεν πρόλαβαν να καρποφορήσουν (οπότε δεν υπάρχουν σπέρματα για την επίτευξη φυσικής αναγέννησης). Απαραίτητη θεωρείται η παρακολούθηση των περιοχών αυτών ώστε να καταγράφεται η πορεία της φυσικής αναγέννησης.

Ενδεχόμενη αποτυχία εγκατάστασης της φυσικής αναγέννησης, συνεπάγεται την εφαρμογή αναδασώσεων. Σε αυτή την περίπτωση και ανάλογα με τις κλιματεδαφικές συνθήκες, θα πρέπει να επιζητείται η δημιουργία μεικτών συστάδων κωνοφόρων και πλατυφύλλων, που είναι περισσότερο πυρανθεκτικές και λιγότερο ευπαθείς σε ασθένειες, με τη χρήση αυτοφυών πλατύφυλλων ειδών, ανθεκτικών στην ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες, όπως είναι για παράδειγμα η ήμερη βαλανιδιά (Quercus ithaburensis subsp. macrolepis). Φυτεύσεις με τέτοια πλατύφυλλα είδη θα πρέπει να γίνουν γενικότερα για τον εμπλουτισμό της βλάστησης και ιδιαίτερα πέριξ των οικισμών για περισσότερη προστασία. Σχετική πρόταση συμπεριλήφθηκε στα πορίσματα που καταθέσαμε, σε συνεργασία με άλλους φορείς, στο Δήμο Μεγαρέων, για τις πρόσφατα καμένες εκτάσεις στα Γεράνεια Όρη.

Έχει αποδειχτεί ότι μεγάλο ποσοστό των αναδασώσεων που διενεργήθηκαν τα τελευταία 40 έτη στη χώρα μας κάηκε στις πυρκαγιές των τελευταίων 20 ετών. Η διεθνής βιβλιογραφία θεωρεί ότι βασική αιτία, που αυτές οι εκτάσεις καίγονται τόσο εύκολα, είναι η εγκατάλειψη τους μετά από κάποια έτη και η έλλειψη εφαρμογής των απαραίτητων δασοκομικών χειρισμών (κυρίως αραιώσεις). Βέβαια, όλα αυτά μέσω ενός σχεδίου ολοκληρωμένης διαχείρισης των αναδασωτέων περιοχών, που θα εξασφάλιζε την ευρωστία, ταχύτερη ανάπτυξη και επιβιωσιμότητά τους από αυτές τις πυρκαγιές. Προτείνουμε να εξασφαλιστεί ότι οι αναδασώσεις που θα γίνουν, είτε μεταπυρικές είτε όσες είναι ενταγμένες στο Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων, δεν θα έχουν τη μοίρα των αναδασώσεων που υλοποιήθηκαν στο παρελθόν και θα εφαρμοστούν τα κατάλληλα δασοκομικά μέτρα προστασίας και ανάδειξης τους στον κατάλληλο χρόνο.

Πρόληψη:

Δεδομένου ότι τα επόμενα χρόνια, με την εντατικοποίηση της κλιματικής κρίσης, αναμένεται επιδείνωση της κατάστασης των δασικών πυρκαγιών, θεωρούμε ότι η λύση του προβλήματος βρίσκεται στην πρόληψη. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει ληφθούν δραστικά μέτρα και να γίνουν ουσιαστικές ενέργειες για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, όπως παρακάτω:

Άμεση στελέχωση της Δασικής Υπηρεσίας: Η ορθολογική διαχείριση των δασών μας βάσει της αειφόρου ανάπτυξης, η πρόληψη και καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών, η παραγωγή δασικών προϊόντων και η παρακολούθηση της ανθεκτικότητας των ελληνικών δασικών οικοσυστημάτων στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι δυνατόν να υλοποιηθούν μόνο μέσα από μία καλά στελεχωμένη Δασική Υπηρεσία. Προτείνουμε την άμεση και επαρκή στελέχωση της Δασικής Υπηρεσίας με το απαιτούμενο επιστημονικό προσωπικό.

Χρηματοδότηση της διαχείρισης του δάσους με έμφαση στη βιομάζα: Θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με τα απαραίτητα κονδύλια η σχεδίαση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων, στα οποία θα περιλαμβάνονται τα ειδικά αντιπυρικά σχέδια. Ο σχεδιασμός θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένος και στη σωστή κλίμακα, και να συμπεριλαμβάνει όλα τα στοιχεία των δασικών συστάδων και τις άλλες χρήσεις γης, το δασικό οδικό δίκτυο, τις αντιπυρικές λωρίδες και αναπτυξιακές προοπτικές, όπως για παράδειγμα η αξιοποίηση της βιομάζας των δασών για ενέργεια. Στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου και στο τέλος κάθε έτους να αξιολογείται, από τις αρμόδιες διευθύνσεις σε περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο των κρατικών υπηρεσιών, η υλοποίηση της διαχείρισης της βιομάζας και η εφαρμογή των αντιπυρικών σχεδίων και να κατατίθενται ειδικές απολογιστικές εκθέσεις. Προτείνουμε την επανεξέταση της δασικής νομοθεσίας, σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο και τις προδιαγραφές των διαχειριστικών μελετών λαμβάνοντας υπόψη την κλιματική κρίση, την εγκατάλειψη της υπαίθρου και τη συσσώρευση της καύσιμης ύλης στα δασικά οικοσυστήματα.

Θεσμοθέτηση Πιστοποιητικού Πυρανθεκτικότητας για τις κατοικίες και γενικά τα κτήρια εντός της ζώνης μίξης αστικών περιοχών - βλάστησης (Wildland-Urban Interface). Το πιστοποιητικό αυτό θα εκδίδεται από ιδιώτες δασολόγους μετά την εκπόνηση και εφαρμογή ειδικής μελέτης πυροπροστασίας σχετικά με τη μείωση της καύσιμης ύλης εντός του οικοπέδου. Ως κίνητρο, κανένα οίκημα χωρίς πιστοποιητικό δεν θα δικαιούται αποζημιώσεως από το κράτος σε περίπτωση καταστροφής από πυρκαγιά. Το κόστος φυσικά δεν πρέπει να επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη, μπορεί όμως να επιμεριστεί είτε στο Πράσινο Ταμείο, είτε στα ανταποδοτικά τέλη που λαμβάνουν οι τοπικοί Δήμοι από έργα ΑΠΕ, είτε σε κάποιο νέο ταμείο.  Προτείνουμε τη χαρτογράφηση των οικισμών και οικιών που βρίσκονται σε περιοχές που συνέχονται με δασικά οικοσυστήματα.

Ενέργειες για τη στήριξη των παραδοσιακών χρήσεων των δασών και τη διατήρηση των αγροδασικών τοπίων. Στο παρελθόν τα δάση αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της διαβίωσης μεγάλου τμήματος του ελληνικού πληθυσμού, παρέχοντας πολλαπλά κίνητρα στις παραδασόβιες κοινότητες για να επιδιώκουν την προστασία του φυσικού μας περιβάλλοντος. Η παρουσία του ανθρώπου μέσα στο δάσος ως κτηνοτρόφος, υλοτόμος, μελισσοκόμος, ρητινοκαλλιεργητής κ.λ.π., συμβάλλει στη μείωση της εύφλεκτης βιομάζας και είναι το άγρυπνο μάτι αποτροπής και άμεσης δράσης σε οποιαδήποτε σπίθα φωτιάς. Το αγροδασικό τοπίο με το ανακάτεμα των δασών με αμπελώνες και διάφορες άλλες καλλιέργειες σπάει τη συνέχεια του δάσους και δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την ανάσχεση της φωτιάς. Προτείνουμε την ενίσχυση  των δραστηριοτήτων αυτών με την παροχή κινήτρων που θα φέρουν πίσω τις παραδοσιακές και άλλες δραστηριότητες στο δάσος, στο πλαίσιο μιας καλά σχεδιασμένης ορθολογικής διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος, όπου θα λειτουργούν παράλληλα, ως μέσο πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, ενίσχυσης της βιοποικιλότητας και της ποικιλότητας στο τοπίο.

Έγκαιρη πυρανίχνευση. Στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης η πυρανίχνευση, επιπλέον της κλασικής φύλαξης μέσω δικτύων πυροφυλακίων και μικτών περιπολιών, θα πρέπει να στηρίζεται στην αποτελεσματική ιχνηλάτηση των νέων αναφλέξεων, μέσω αξιοποίησης των σύγχρονων τεχνολογιών, όπως είναι τα ευφυή δίκτυα επίγειων αισθητήρων και ειδικά εξοπλισμένα μη επανδρωμένα αεροχήματα. Η εισαγωγή νέων ώριμων τεχνολογιών στην πράξη, σχετικά με την προσομοίωση της εξάπλωσης των πυρκαγιών σε πραγματικό χρόνο, θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών και στη μείωση των καταστροφών από αυτές.

Έγκαιρος εντοπισμός και χαρτογράφηση επικίνδυνων περιοχών: Με τη χρήση σύγχρονων μεθόδων χαρτογράφησης των δασών και προσομοίωσης των δασικών πυρκαγιών, μπορούν να εντοπιστούν οι περιοχές με το μεγαλύτερο κίνδυνο καταστροφών από πυρκαγιές. Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την εύρεση περιοχών οι οποίες έχουν τη δυναμική να προκαλέσουν μεγάλης κλίμακας πυρκαγιές, οι οποίες θα απειλήσουν είτε κατοικημένες περιοχές, είτε προστατευόμενα οικοσυστήματα, είτε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Προτείνουμε κατά προτεραιότητα, σε αυτές τις περιοχές να σχεδιαστεί η βέλτιστη χωροθέτηση έργων διαχείρισης της καύσιμης ύλης, στη σωστή κλίμακα, ώστε να μπορούν να ανακόψουν την επέλαση μιας πυρκαγιάς.

Εκπαίδευση: Θα πρέπει οι πολίτες να είναι πλήρως ενημερωμένοι για τα πολλαπλά οφέλη του δάσους, τις αιτίες έναρξης πυρκαγιάς, τις ανυπολόγιστες συνέπειές της, τα μέτρα που θα πρέπει να πάρουν οι ίδιοι για πρόληψη και προστασία τους σε περιπτώσεις δασικών πυρκαγιών. Προτείνουμε τη διοργάνωση συμμετοχικών σεμιναρίων με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς σε όλους τους νομούς της χώρας με πρωτοβουλία των τοπικών αρχών αλλά και την υποχρεωτική εισαγωγή τουλάχιστον δυο ενημερωτικών διαλέξεων από Δασολόγους στα σχολεία.

Αντιμετώπιση:

Σε ότι αφορά την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών η άποψη μας είναι ότι αυτή θα πρέπει να γίνει από ενιαίο φορέα, με τη Δασική Υπηρεσία να έχει τον πρωταρχικό ρόλο. Το φυσικό περιβάλλον, και ειδικά το δασογενές, απαιτεί τις εξειδικευμένες γνώσεις των στελεχών που εκπαιδεύτηκαν να εργαστούν σε αυτό και για αυτό. Η μεταφορά πρόσφατα της Δασικής Υπηρεσίας από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στο Υπουργείο Περιβάλλοντος είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Η έγκαιρη και έγκυρη αντιμετώπιση του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών απαιτεί άμεση πρόσβαση στην εστία της φωτιάς και στην κατάσβεσή της πριν αυτή πάρει μεγάλες διαστάσεις. Αυτό πέρα από τα εναέρια μέσα, απαιτεί εξειδικευμένο προσωπικό που γνωρίζει καλά το δάσος και έχει την απαραίτητη εκπαίδευση και εμπειρία να κάνει τους απαραίτητους χειρισμούς για την κατάσβεση της. Για το λόγο αυτό προτείνουμε την επιπλέον εκπαίδευση και πιστοποίηση του προσωπικού αυτού σε σύγχρονες μεθόδους αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών και διαχείρισης της καύσιμης ύλης. Ως μέτρα χαμηλού κόστους και υψηλής αποδοτικότητας στην επίτευξη αυτού του στόχου, προτείνουμε μεταξύ άλλων:

την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της χρήσης της μεθόδου του «Αντίπυρος» σε έκτακτες συνθήκες από εξειδικευμένο προσωπικό (μπορεί άμεσα να εκπαιδευτούν ορισμένα στελέχη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε χώρες όπου ήδη εφαρμόζεται η τακτική αυτή).

την εισαγωγή της προδιαγεγραμμένης καύσης για τη μείωση της παρεδαφιαίας βλάστησης όπου δεν είναι δυνατή ή οικονομικά εφικτή η μείωσή της μέσω της ολοκληρωμένης διαχείρισης των δασών.

Εν κατακλείδι, απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές με τη μεγαλύτερη πολιτική συναίνεση στον τρόπο διαχείρισης του εθνικού φυσικού μας πλούτου, ώστε να προσαρμοστούμε όσο το δυνατόν ταχύτερα και καταλληλότερα στις σημερινές προκλήσεις που εισάγει η κλιματική κρίση. Σε όλη αυτή την προσπάθεια φυσικά προέχει η προστασία της ανθρώπινης ζωής και στη συνέχεια της περιουσίας των πολιτών και των εθνικών υποδομών.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι εάν διαταραχθεί το φυσικό μας περιβάλλον, σε βάθος χρόνου, με τις επαναλαμβανόμενες δασικές πυρκαγιές, στις ίδιες εκτάσεις, και την επακόλουθη διάβρωση του εδάφους και ερημοποίηση, η κατάσταση δεν θα είναι αναστρέψιμη και θα διακυβεύεται όχι μόνο η ποιότητα της ζωή των μελλοντικών γενεών αλλά και το συνολικό κοινωνικοοικονομικό μας οικοδόμημα.

Τσακωστε τον τον μπαγλαμά....παλιό Κλεφτρόνια.... Γα@@ το σπιτάκι σας.

Καθώς περνάνε οι μέρες, βγαίνουν τα σχετικά ρεπορτάζ για το τι έφταιξε και μάλιστα από τον φιλοκυβερνητικός τύπο Καθημερινή που το φέρει βαρέως που κάηκε το Τατόι και καλά κάνει...).

• Δεν πετούσαν αεροπλάνα σε ετοιμότητα όταν εκδηλώθηκε η φωτιά στην Βαρυμπόμπη, παρόλο που λόγω υψηλής θερμοκρασίας το σχέδιο προέβλεπε κάτι τέτοιο.

• Αναζωπύρωση φωτιάς στην Βαρυμπόμπη την Πέμπτη παρόλο που υποτίθεται ότι η πυροσβεστική ήταν επιφυλακή εκεί δίπλα ακριβώς για το ενδεχόμενο αυτό.

• Αποτέλεσμα της ανικανότητας να τελειώσει γρήγορα η φωτιά στην Βαρυμπόμπη, σε συνδυασμό με την φωτιά στην Ηλία, η Εύβοια έμεινε πρακτικά αβοήθητη ως τρίτη προτεραιότητα και αφέθηκε να καεί. Για αυτό προφανώς και η πρεμουρα με το 112.

Υπάρχουν και άλλα περί του αρχηγού του πυροσβεστικού (αυτά γενικώς θέλουν και δεύτερη ανάγνωση γιατί είναι ευκαιρία να σπρώξουν κάποιον άλλο αν και αυτός προφανώς πρέπει να φύγει ως αποτυχών), περί της κατανομής των επίγειων κλιμακίων στην χώρα, περί της προετοιμασίας των δήμων κλπ. Θα ήταν ευχής έργο να βγει ένα σοβαρό πόρισμα να μάθουμε τι έγινε, αλλά δεν ελπίζω αφού όλα θα χαθούν στο γηπεδικο νδ-συριζα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία βέβαια ότι η ευθύνη απώλειας τόσο μεγάλου μέρους δασικού πλούτου βαρύνει εξ ολοκλήρου την κυβέρνηση.

Αυτοί που δεν μεριμνησαν για την ελάχιστη αντιπυρική προετοιμασία, επί της ουσίας όχι θεωρητικά, και δεν μπόρεσαν να συντονίσουν και φέρουν εις πέρας επιτυχώς ούτε μία κατάσβεση, υπάρχει περίπτωση να κάνουν αυτά τα έργα που λέει το πανεπιστήμιο, και μάλιστα μέσα σε τόσο σύντομο χρόνο ώστε να μην τους προλάβουν οι βροχές που θα εξελιχθούν σε πλημμύρες; αστείο και μόνο να το σκέφτεται κάνεις ότι θα μπορούσαν, με τραγικές βέβαια συνέπειες.

Μετά το Μάτι και τα φετινά, πρέπει να διαλυθούν αυτά τα Σώματα και Υπηρεσίες και να ξανασυσταθουν από το μηδέν, υπό την εποπτεία κάποιου ξένου επιτυχημένου οργανισμού άλλης χώρας για τουλάχιστον 3ετια. Έτσι μόνο διορθώνονται τα τριτοκοσμικά κράτη.

Συμφωνώ Πήλιου . Απλά έβαλα τα του πανεπιστημίου , για να έχουμε μία ολοκληρωμένη και αιτιολογημένη άποψη.

Μετά το Μάτι και τα φετινά, πρέπει να διαλυθούν αυτά τα Σώματα και Υπηρεσίες και να ξανασυσταθουν από το μηδέν, υπό την εποπτεία κάποιου ξένου επιτυχημένου οργανισμού άλλης χώρας για τουλάχιστον 3ετια. Έτσι μόνο διορθώνονται τα τριτοκοσμικά κράτη.

+1

Τώρα καίγεται και το Μαρμάρι .

Οχι τίποτα άλλο , αλλά αφού υποσχέθηκαν έργα στην Βόρειο Εύβοια , μην ξεχάσουν και την υπόλοιπη...

Στις υποσχέσεις βέβαια...

Το θέμα είναι όμως απλό ...

Ξύλο θα πέφτει ?

Σε όποιον πολιτικό έρχεται ...

Τις φωτιες οι ντοπιοι τις βαζουν, αν ηθελαν ας μην τις εβαζαν, δεν τους φταιει ο Μητσοτακης γιαυτο.

Άλλο ένα, στο ίδιο μήκος κύματος

https://www.in.gr/2021/08/23/greece/etsi-kaikan-efetos-ta-ellinika-dasi/

Ευτυχώς ο κόσμος συνεχίζει να βρίζει τους δασικούς που δεν έκαναν τίποτα πέρα από το ξύσιμο , όλα αυτά τα χρόνια .

Είναι οι μόνοι υπεύθυνοι για τις τελευταίες φωτιές . Αντιπυρικές και δασικοί δρόμοι δεν έγινε κανείς .

Criu επίσης όμως, μα απ έξω μα πιο καθαρά, όλο και περισσότεροι γράφουν ότι φέτος το δόγμα της πυροσβεστικής ήταν 'μη επέμβαση'. Δλδ περιμένουμε να ρίξουν τα αεροπλάνα, δεν μπαίνουμε στο δάσος και την φωτιά και ό,τι κάτσει (αυτοι οι οτικάτσι δεν είναι φυλή του Αμαζονίου αλλά των εκάστοτε κυβερνητικών...). Απλά προστάτευαν σπίτια (και αυτό ελέγχεται αν ήταν μέσα στο δάσος). Έριχναν τα αεροπλάνα και είχαμε αναζωπυρώσεις γιατί κανένα πεζοπόρο τμήμα δεν έμπαινε να αποτελειώσει την φωτιά. Παρόλο που δεν είμαι ειδικός, δεν ξέρω αν παλαιότερα γίνονταν κάτι άλλο, η διάρκεια και η καμμένη έκταση ανά πυρκαγιά όμως φέτος συνηγορούν στο ότι πιθανότατα έγινε αυτό που γράφουν. Και όλα για την εμμονή του Κυριάκου να μην έχει 'Μάτι'.

Καλά, για τα δασα(χ)ρεία και την δουλειά που δεν κάνουν ό,τι και να πεις είναι λίγο. Πρόληψη μηδέν, αλλά πάντα τα φορτώνουν στην έλλειψη κονδυλίων και δεν γνωριζω που έχουν δίκιο και που άδικο. Πάντως τα προηγούμενα χρόνια δεν θυμάμαι να είναι 'μπακλαβάδες' τα βουνά μας από αντιπυρικές ζώνες και οι φωτιές έσβηναν νωρίτερα. Ακόμη και τα χρόνια των μνημονίων που λογικά τα χρήματα ήταν ακόμη πιο λίγα.

Ο χρήστης Παναγιώτης Καμπούρογλου δασονόμος δημοσίευσε  · 22 ώρ.  ·

To δόγμα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας (Π.Υ.) και η καταστροφή των δασών.

Παρακολουθώντας τις καταστροφικές πυρκαγιές αυτό το καλοκαίρι ειλικρινά δεν ήξερα τι με πονούσε και τι με θύμωνε περισσότερο: τα δάση που καίγονταν, οι περιουσίες που χάνονταν ή τα ψέματα και η παραπληροφόρηση των δημοσιογράφων που άλλοτε απέκρυπταν έντεχνα την απουσία μιας ουσιαστικής πυροσβεστικής παρέμβασης , ακόμη κι όταν για ώρες κάλυπταν φλόγες και ενεργά μέτωπα χωρίς κανείς να επεμβαίνει ή άλλοτε καλούσαν καθηγητές «μαϊντανούς» άσχετων ειδικοτήτων, για να επιβεβαιώσουν τους πάντες για το ακραίο των καιρικών συνθηκών και την άψογη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού. ..Κι αυτό το αλλόκοτο παιχνίδι με τις πυροσβεστικές δυνάμεις να εξαντλούνται σε ένα χορό αεροπυρόσβεσης με τα ελικόπτερα και το ρώσικο αεροσκάφος Beriev σε πρωταγωνιστικό ρόλο και τους δημοσιογράφους να ασκούν κριτική μόνον κατά του δασαρχείου που δεν διαχειριζότανε , όπως έλεγαν, τα δάση, πραγματικά με ξεπερνούσε.

Τα ερωτήματα πολλά, αλλά εμένα με τρώει το γιατί αυτή η καταστροφή και γιατί αυτή η ταυτόχρονη παραπληροφόρηση και η σιωπή για τα πραγματικά αίτια του κακού , αυτός ο ιδιότυπος Ομερτά… Γιατί δεν μπαίνουν μέσα στο δάσος οι πυροσβέστες; Φταίει το δόγμα που δυστυχώς φαίνεται να επικρατεί ακόμη σε πολλούς εντός της Π.Υ., το οποίο θέλει την δασοπυρόσβεση ως πάρεργο ή μήπως κάτι άλλο; Και οι δημοσιογράφοι γιατί δεν μιλούν , είναι ο μύθος του ήρωα πυροσβέστη που δεν θέλουν να πληγώσουν και φοβούνται μήπως κριθούν γι αυτό ως πολιτικά μη ορθοί ;, Ή μήπως είναι επειδή η άγνοιά τους και η έλλειψη ειδικότερων γνώσεων τους έχει οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα ως προς την (εναέρια;;) κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών; Μήπως τελικά τίποτα από όλα αυτά δεν πλησιάζει την πραγματικότητα αλλά η εικόνα που προβάλλεται στα κανάλια έχει να κάνει με πολιτικές επιλογές, χρήμα και ζόφο;

Επειδή έτυχε να γνωρίσω από μέσα , ως μόνιμος υπάλληλος, τόσο την Δασική όσο και την Πυροσβεστική Υπηρεσία, θα ήθελα να καταθέσω για όλα αυτά τις δικές μου απόψεις ,έτσι ώστε να συμβάλλω σε ένα ουσιαστικό διάλογο για τις αδυναμίες του συστήματος και τη βελτίωσή τους.

Η Πυροσβεστική των Γενικών Καθηκόντων

Στην πυροσβεστική υπηρεσία (Π.Υ.) προσλήφθηκα το 2000 ως μόνιμος πυροσβέστης με την ειδικότητα και το πτυχίο του Δασοπόνου. Πίστεψα τότε πως μια λαμπρή καριέρα ξεδιπλωνόταν μπροστά μου, μια καριέρα που νόμιζα πως θα είχε να κάνει με τη δασοπυρόσβεση που μου άρεσε . Άλλωστε είχα αποκτήσει κάποια εμπειρία από τα χρόνια που δούλευα ως εποχιακός δασοπυροσβέστης -επικεφαλής πεζοπόρου τμήματος- δασοκομάντος , όταν ακόμη αυτά τα τμήματα τα χρησιμοποιούσε η δασική υπηρεσία . Έτσι δεν άργησα να βρεθώ στην σχολή των αξιωματικών της Π.Υ. φέρελπις νέος ,αλλά δακτυλοδεικτούμενος ως ολίγον « μαύρο πρόβατο», αφού από νωρίς μου κολλήσανε τη «ρετσινιά» του δασικού- το χρησιμοποιούσαν απαξιωτικά κάποιοι γιατί δεν τους άρεσαν οι απόψεις μου.

Από τότε διέκρινα ότι κανείς, ή μάλλον ελάχιστοι για να είμαι ακριβοδίκαιος, από τους παλιούς υπαλλήλους της πυροσβεστικής, ήθελαν τη δασοπυρόσβεση, την οποία πρόσφατα είχαν αναλάβει (1998) , αφού ήταν μια ακόμη αρμοδιότητα σε τόσες άλλες , η οποία προσέθετε αρκετή δουλειά, χωρίς κανένα για αυτούς προσωπικό όφελος. Από την πρώτη στιγμή που παρουσιασθήκαμε στο σώμα μας ορκίσανε ως πυροσβέστες γενικών καθηκόντων, ο μοναδικός θεσμοθετημένος χαρακτηρισμός για όλους τους πυροσβέστες, τον οποίο κανείς δεν μπορεί να αποφύγει . Όσοι υπηρετούν στο σώμα ασκούν γενικά καθήκοντα υποχρεωτικά και επιλαμβάνονται συμβάντων από πλημμύρες και τροχαία μέχρι απεγκλωβισμούς σε ασανσέρ και φυσικά κατάσβεση αστικών και δασικών πυρκαγιών –δασοπυρόσβεση κτλ. Αυτή η γενίκευση, ίσως έχει κάποια θετικά στοιχεία, έχει όμως και πολλά αρνητικά .

Πέρα από το γεγονός ότι είναι αδύνατο ένας άνθρωπος να γνωρίζει καλά τόσο διαφορετικά αντικείμενα που έχουν να κάνουν με φυσικές ή τεχνικές καταστροφές , δεν επιτρέπει την χρήση εξειδικευμένων ανθρώπων στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών , τόσο σε επίπεδο αξιωματικών όσο και σε επίπεδο δασοπυροσβέστη. Για κάποιον που γνωρίζει ελάχιστα γύρω από το εύρος των καθηκόντων της Π.Υ, το οποίο εκτείνεται από βιομηχανικά ατυχήματα, απεγκλωβισμούς ατόμων (από συντρίμμια κτιρίων, τροχαίων κτλ) μέχρι άντληση υδάτων από πλημμύρες και διάσωση ζώων από πηγάδια, γίνεται εύκολα αντιληπτή η αυξημένη δυσκολία στο να ανταπεξέλθει το ίδιο άτομο ικανοποιητικά σε όλα αυτά.

Αυτή η αδυναμία χρήσης εξειδικευμένων ανθρώπων σε διαφορετικά καθήκοντα, αναλόγως την εκπαίδευση που έχει λάβει ο καθένας, ώστε να αρχίσει να χτίζει και εμπειρία, αποτελεί κατά την γνώμη μου μια μόνιμη τροχοπέδη στην αποτελεσματική δασοπυρόσβεση. Έγινε δε η αιτία ή ίσως η αφορμή για να μην αξιοποιηθούν όπως έπρεπε πολλοί εξαιρετικοί συνάδελφοι (δασολόγοι και δασοπόνοι) που προσλήφθηκαν από την Π.Υ. Υπενθυμίζω ότι το Πυροσβεστικό Σώμα από το 2000 και μετά σταδιακά προσέλαβε, παραπάνω από 90 δασολόγους και δασοπόνους από τους οποίους ελάχιστοι, τουλάχιστον από όσο μπορώ να γνωρίζω, τοποθετηθήκανε στο συντονιστικό ή ως σύμβουλοι του αρχηγού – υπαρχηγού. Οι περισσότεροι συνάδελφοι χαθήκανε ασκώντας άλλα καθήκοντα στο πυροσβεστικό σώμα, σε αυτό το μεγάλο χωνευτήρι ανθρώπων, ως πυροσβέστες γενικών καθηκόντων… Κι αυτό νομίζω πως δεν έγινε τυχαία.

Το πρόβλημα : αεροπυρόσβεση χωρίς επέμβαση στο δάσος

Όταν μου δόθηκε η ευκαιρία, με τον διαγωνισμό για την πρόσληψη προσωπικού από τις δασικές υπηρεσίες του 2002, παραιτήθηκα από την Π.Υ. και σε λίγους μήνες βρέθηκα να υπηρετώ στο Δασονομείο Άνδρου για ορισμένα χρόνια και κατόπιν στο Δασαρχείο Λαυρίου, όπου υπηρετούσα μέχρι πρόσφατα εκτελώντας πολλαπλά και διάφορα καθήκοντα λόγω των δραματικών ελλείψεων σε προσωπικό που όλοι γνωρίζουμε. Όλα αυτά τα χρόνια, ως μόνιμος δασικός υπάλληλος, βίωνα και παρακολουθούσα από κοντά τις δασικές πυρκαγιές, οι οποίες εξελίσσονταν στο δάσος χωρίς εγώ ουσιαστικά να μπορώ να κάνω κάτι . Το δάσος που υποτίθεται ότι προστάτευα, με ένα σωρό νόμους και φιρμάνια, το δάσος για το οποίο είχα τρυπήσει το στομάχι μου υπερασπιζόμενος στις αίθουσες των δικαστηρίων, εν τέλει, κατέληγε, εν μία νυκτί ,να γίνει στάχτη… Όχι , γιατί κάποιοι προσπάθησαν, αγωνίστηκαν να σβήσουν τη φωτιά και δεν τα κατάφεραν. Όχι … για αυτό, αλλά γιατί κάποιοι επιφορτισμένοι με αυτό το καθήκον, έστεκαν και κοιτούσαν τη φωτιά από μακριά και για μια ακόμη φορά, περίμεναν τα εναέρια μέσα, τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα να τη σβήσουν…

Μα καλά δεν ήξεραν ότι τα εναέρια χρησιμοποιούνται κυρίως για να ρίξουν την ένταση του μετώπου, ώστε να μπορέσουν τα επίγεια μέσα να επιχειρήσουν, χωρίσουν καμένο άκαυτο και να τελειώσουν οριστικά τη δασική πυρκαγιά; Τους έλλειπε η γνώση; Αυτό που με τόσους δασάρχες επικεφαλής κάναμε παλαιότερα αυτοί δεν το γνώριζαν; Ή μήπως απλώς τους έλλειπε η όρεξη να λερώσουν τις καλογυαλισμένες αρβύλες τους και να μπουν μέσα στο δάσος , να κάνουν μια πυροσβεστική εγκατάσταση της προκοπής και να σβήσουν τη φωτιά;

Η αποφυγή ευθύνης και η χρήση πυροσβεστικών δυνάμεων από όλη την Ελλάδα

Σίγουρα τους έλειπε η σαφής εντολή ενός αξιωματικού , ο οποίος να γνωρίζει γιατί και που να επιχειρήσει κάτι τέτοιο. Σίγουρα τους έλειπε η όρεξη να δεσμευθούν αυτοί και το όχημά τους σε μια μεγάλου μήκους εγκατάσταση, δηλαδή για πάνω από μια ημέρα, αφού θα έπρεπε να γυρίσουν κάποια στιγμή στο μακρινό τους τόπο , στον μακρινό τους πυροσβεστικό σταθμό, από όπου το συντονιστικό τους κάλεσε. Αυτό είναι κάτι σύνηθες πλέον , κάτι που βλέπουμε να γίνεται ως τακτική από την Π.Υ., η οποία καλεί πυροσβεστικό προσωπικό ακόμη και από το Διδυμότειχο και από την Χρυσούπολη Καβάλας για να εργασθεί, για παράδειγμα στην πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης….(πραγματικό περιστατικό).

Μα τι μπορεί να κάνει, όσο κι αν θέλει ένας πυροσβέστης άυπνος που για μιάμιση ημέρα ταξίδευε με ένα αυτοκίνητο UNIMOC χίλια χιλιόμετρα για να έρθει στην πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης; Κι αν υποθέσουμε πως τα ξεπερνάει κάποιος όλα αυτά, πως είναι δυνατόν να επιχειρήσει με μεγάλου μήκους πυροσβεστική εγκατάσταση μέσα σε δάσος πεύκης, σε μια περιοχή που δεν ξέρει; Σε μια περιοχή που δεν γνωρίζει ούτε τους δασικούς δρόμους και τη βατότητα τους σε σχέση με το όχημά του για την διαφυγή του ;

Η άριστη γνώση του τόπου και η συνεχής αλλαγή των διοικητών των Πυροσβεστικών Κλιμακίων .

Όλοι ξέρουμε ότι η άριστη γνώση του δάσους, του τόπου και των υπαλλήλων που θα χρησιμοποιηθούν σε μια δασική πυρκαγιά είναι θεμελιώδους σημασίας για να μπορέσει κάποιος να τη σταματήσει . Και οι διοικητές των πυροσβεστικών κλιμακίων όχι μόνον δεν έχουν αλλά , το χειρότερο, ούτε μπορούν να αποκτήσουν ποτέ αυτήν την γνώση. Εναλλάσσονται τόσο συχνά στις διοικήσεις των πυροσβεστικών μονάδων, που μόλις μάθουν τους δρόμους σε μια περιοχή ή τους ανθρώπους που διοικούν , θα πρέπει να φύγουν διότι προήχθησαν εις ανώτερο βαθμό και δεν δικαιολογεί ο σταθμός πλέον τέτοιο. Ακόμη κι αν υπηρετεί όμως τοπικά κάποιος που γνωρίζει πέντε πράγματα, με το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς θα αρχίσει να έρχεται ο αμέσως ανώτερος αξιωματικός που υπηρετεί σε περιφερειακό επίπεδο, ο οποίος μπορεί να έχει μεγαλύτερη εμπειρία αλλά δεν γνωρίζει τίποτε από όσα προανέφερα.

Τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα που έχουν οι πυροσβέστες στη διάθεσή τους, οι χάρτες οι ψηφιακοί ,, τα GPS , τα υπολογιστικά συστήματα (το σύστημα Engage) που δείχνουν τους δρόμους τη βλάστηση σε ορθοφωτοχάρτη και ένα σωρό άλλες πληροφορίες μπορεί να βοηθούν, ωστόσο, δεν αποτελούν πανάκεια και σε τίποτε δεν συγκρίνονται με την ουσιαστική γνώση ενός τόπου. Άλλωστε σε πολλές περιπτώσεις είναι στην ουσία άχρηστα αν ο επικεφαλής δεν μπορεί να ερμηνεύσει όλες αυτές τις πληροφορίες σωστά. Αν δεν μπορεί κάποιος, για παράδειγμα, να καταλάβει αν ο δρόμος που βλέπει στην οθόνη του είναι σε ράχη ή σε ρεματιά πως μπορεί να πολεμήσει την δασική πυρκαγιά ; Δεν τους ειρωνεύομαι . Εχω γνωρίσει εξαιρετικούς αξιωματικούς στην Π.Υ.,Ο καλύτερος όμως αξιωματικός από αυτούς που γνώρισα και από όσους είδα πάνω στην δασική πυρκαγιά ήταν ίσος σε ικανότητες και αποτελεσματικότητα με τον χειρότερο δασάρχη…

Γιατί κι ο χειρότερος Δασάρχης ήξερε το δάσος σαν το σπίτι του, γνώριζε τις ράχες και τις ρεματιές και την βλάστηση και την πυκνότητά της, ήξερε όχι μόνο που υπάρχουν δρόμοι αλλά και που οδηγούν και ποιοι είναι βατοί και ποιοι όχι για κάθε τύπο οχήματος που έστελνε, γνώριζε το προσωπικό του (συνήθως ντόπιοι δασεργάτες και άνθρωποι της υπαίθρου) με το οποίο είχε συνεργαστεί για χρόνια και ήξερε τις ικανότητες του καθένα και κυρίως ήταν ένας άνθρωπος , ο οποίος θα έκανε ότι καλύτερο μπορούσε για να σβήσει τη φωτιά. Δεν θα απέφευγε την ευθύνη ,ούτε θα άφηνε το δάσος του να καίγεται χωρίς να κάνει κάτι…

Η κακή νοοτροπία του παρελθόντος: η δασοπυρόσβεση πάρεργο…

Δυστυχώς, αυτό που είδαμε να εξελίσσεται σε όλο του το μεγαλείο στην Εύβοια και στον Πύργο και στην Βαρυμπόμπη και αλλού δεν μπορεί να αποτελέσει έκπληξη για κανέναν δασικό υπάλληλο που έβλεπε όλα αυτά τα χρόνια, το πως η δασοπυρόσβεση μετατράπηκε, αργά αλλά σταθερά, σε αεροπυρόσβεση και σε οφθαλμόλουτρο της πυρκαγιάς από το δρόμο… Κι γι’αυτό οι ευθύνες ορισμένων συναδέλφων που συνηγόρησαν στη μεταφορά της δασοπυρόσβεσης στην Π.Υ. είναι όχι απλά μεγάλες αλλά τεράστιες…

Γιατί αυτό που σήμερα βλέπουμε δεν είναι κάτι καινούργιο. Γιατί αυτά τα ξέραμε όλοι όσοι είχαμε ζήσει την πυροσβεστική υπηρεσία, στον παραδοσιακό της ρόλο, προ της μεταβίβασης των αρμοδιοτήτων της δασοπυρόσβεσης το 1998, να συνδράμει, δηλαδή, τις δυνάμεις των δασαρχείων. Τα αυτοκίνητα της Π.Υ. εμφανιζόντουσαν στο τόπο της δασικής πυρκαγιάς ξαφνικά, ρίχναν λίγο νερό με την υψηλής πίεσης, σχεδόν οπουδήποτε, χωρίς κανένα σχεδιασμό και εξαφανιζόντουσαν πάλι , ακόμη πιο επιδέξια όταν τα πράγματα στρίμωχναν και έπρεπε να προστατέψουν κάποιο σπίτι , όπως έλεγαν , ή όταν ερχόταν η ώρα της μουτζούρας, η ώρα που έπρεπε να γίνει η πραγματική δουλειά για να εξασφαλιστεί η φωτιά, όταν έπεφτε το μένος της και έπρεπε να χωριστεί καμένο άκαυτο στην περίμετρο, με τσάπες ή με δίκτυο νερού και να τελειώσει οριστικά… Εκείνες τις ώρες τα πυροσβεστικά αυτοκίνητα δεν τα έβλεπες πουθενά… Είχε έρθει η ώρα της χαμαλοδουλειάς , η ώρα που θα έπρεπε να φύγουν με κάθε τρόπο οι υπάλληλοι με πρόσχημα είτε την αλλαγή της βάρδιας είτε την δήθεν πυρκαγιά σε σπίτι οπότε προέτασσαν την αξία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και απλά …έφευγαν….

Από την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών σε πεζοπόρα χωρίς εργαλεία….

Αυτό ήταν το δόγμα της πυροσβεστικής Υπηρεσίας, η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και με αυτό το δόγμα φαίνεται ότι συνεχίζει ακόμη και σήμερα να προστατεύει την εικόνα της και να συντηρεί μύθους γύρω από τη δασοπυρόσβεση. Ένα δόγμα από το οποίο απουσιάζουν με θόρυβο τα δάση και η σοβαρή αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, τα αξιόμαχα πεζοπόρα τμήματα και πολλά άλλα. Ωστόσο, εγώ προσωπικά ήμουν από τους αιθεροβάμονες που νόμιζαν πως κάτι πήγε να αλλάξει προς το καλύτερο, και ίσως στην αρχή να πήγε πραγματικά κάτι να αλλάξει. Όμως, σταδιακά, η κατάσταση χειροτέρεψε μέχρι που αυτό το καλοκαίρι επιβεβαιώθηκαν και οι χειρότεροι φόβοι μου. Σε πρόσφατη συζήτηση με τη συνάδελφος και φίλη δασοπόνο Μ που μαζί ξεκινήσαμε από τους δασοκομάντος και η οποία υπηρετεί στο σώμα (δεν αναφέρω το όνομά της για ευνόητους λόγους) μου ανέφερε αρκετά περιστατικά χαρακτηριστικά της νοοτροπίας που ήθελε ακόμη και σήμερα τη δασοπυρόσβεση ως πάρεργο.

Μου εξηγούσε, για αρκετή ώρα, τον αγώνα που έκανε να πείσει στους συναδέλφους της , στο πεζοπόρο της Π.Υ., πως δεν είναι δυνατόν να πηγαίνουν στη φωτιά ….χωρίς εργαλεία! Τότε μου έφυγε κάθε αμφιβολία. Μα πως γίνεται κορίτσι μου, της είπα, εμείς στους δασοκομάντος είχαμε δύο αλυσοπρίονα, ανά ομάδα, είχαμε τσάπες, επινότιους πυροσβεστήρες και κάναμε ότι καλύτερο μπορούσαμε, όπου μας διέτασσαν. Αν ο δασάρχης ήξερε να μας χρησιμοποιήσει, κάναμε δουλειά. Τώρα που πάτε χωρίς εργαλεία, να κάνετε τι; Η απάντηση αφοπλιστική: «Δεν ενδιαφέρεται κανείς Παναγιώτη. Κανείς.» Ναι , για πολλούς είχε δίκιο. Άρχισαν εικόνες να έρχονται μία -μία στο μυαλό μου. Δεν ενδιαφέρεται κανείς… Όπως τότε στην Άνδρο που το πεζοπόρο απλώς κοιτούσε τη φωτιά όλη τη νύχτα και όλες τις πρωϊνές ώρες για όσο αυτή σιγόκαιγε κάτω από τα πουρνάρια,

Μέχρι που ξεκίνησε το μελτέμι κατά τις 11:00 και η φωτιά θέριεψε και παραλίγο να καούν σπίτια και άνθρωποι στο όμορο χωριό. Όπως τότε που συνάντησα ένα παλιό συνάδελφο από την Π.Υ. σε μια πυρκαγιά της Λαυρεωτικής, ο οποίος έχει έρθει ως πεζοπόρο, και ο οποίος, αφού μιλήσαμε για τα παλιά, κάνει μια έτσι με το χέρι του και σπάζει ένα πευκάκι που στεκόταν ανάμεσά μας και μας εμπόδιζε και δεν βλεπόμασταν καλά, Δεν γ…, είπε, έτσι και αλλιώς τόσα κάηκαν… Πάγωσα τότε, από αμηχανία, παγώνω και σήμερα από τον πόνο βλέποντας την επικράτηση αυτού του δόγματος που πλέον έχει πάρει άλλη διάσταση… Άσε την πλαγιά να καεί , δεν βαριέσαι, τόσα στρέμματα κάηκαν, άσε να έρθει στο δρόμο μπας και μας βολέψει… Μάλιστα φέτος το καλοκαίρι, το δόγμα σκλήρυνε ακόμη περισσότερο. Μετά το Μάτι, όταν εξελίσσεται μια δασική πυρκαγιά σημασία δεν έχει ούτε καν η περιουσία των πολιτών… μόνον η ζωή έχει σημασία, μόνον η ζωή. Τα σπίτια και τα δάση άστα να καίγονται…

Οι εκκενώσεις οικισμών και τα δάση που καίγονται…

Οι πολίτες εφέτος διώχνονται από τα σπίτια τους κακήν κακώς με ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις ,χωρίς κανείς να μπορεί να αντισταθεί ,επειδή κάποιος το διέταξε ...προληπτικά, ακόμη και με ελάχιστο ή καθόλου άνεμο. Μετά το τραγικό περιστατικό στο Μάτι διατάσσονται σωρηδόν προληπτικές εκκενώσεις οικισμών, οι οποίες όμως έχουν τεράστιες συνέπειες. Κανείς δεν σκέφτεται ότι το Μάτι ήταν ένα εξαιρετικό φαινόμενο με 8 μποφόρ, δυτικό άνεμο και δεν μπορεί να συγκριθεί σε τίποτα με ότι έχει συμβεί σε αυτό το καλοκαίρι; Ωστόσο, με τις συνεχείς εκκενώσεις και την αεροπυρόσβεση μόνον έχει κατακαεί η μισή Ελλάδα. Με υψηλή θερμοκρασία ναι , με κατάξερη την καύσιμη ύλη ναι ,με παράγοντες άσχημους που δεν ευνοούν την πυρόσβεση ναι . Δεν θα διαφωνήσω με τις αντικειμενικές δυσκολίες που φέτος υπάρχουν. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα συμφωνήσω ότι η δασοπυρόσβεση φέτος ήταν αδύνατη, ή ότι θα πρέπει προληπτικά να εκκενώνονται σωρηδόν οι οικισμοί όταν η φωτιά κινείται αργά χωρίς άνεμο και σιγοκαίει τις αυλές των έρημων σπιτιών και το δάσος. Μα ποιος θα σβήσει το δάσος, ποιος θα σβήσει τη φωτιά που καίει τα σπίτια; Ο ίδιος πυροσβέστης ή κάποιος άλλος και πόσους πυροσβέστες έχουμε ;

Η αποτυχία του συστήματος δασοπυρόσβεσης της χώρας

Ή μήπως νομίζουμε πως τα αλαλούμ των 540 πυροσβεστών και των 140 αυτοκινήτων, που ανακοίνωσε ο Υπουργός, έτσι για εντυπωσιασμό, στην πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης, γιατί ως νούμερα δυνάμεων πράγματι είναι μεγάλα, θεωρείται δασοπυρόσβεση; Για αυτό έκαψε η φωτιά το πολυτιμότερο δάσος της Αττικής και τα σπίτια της Βαρυμπόμπης: Για αυτό έφυγε η φωτιά την επόμενη ημέρα, όταν ήταν σε ύφεση και δυστυχώς αργά και νωχελικά, πλησίασε και έκαψε τεράστιες δασικές εκτάσεις και σπίτια ; Για αυτό φεύγει συνεχώς η πυρκαγιά τις επόμενες ημέρες από δασικές πυρκαγιές που βρίσκονται σε καταστολή με τις λεγόμενες «αναζωπυρώσεις»; Εάν όλα αυτά που έγιναν αυτό το καλοκαίρι θεωρούνται επιτυχία του δασοπυροσβεστικού συστήματος της χώρας, του πανάκριβου δασοπυροσβεστικού συστήματος της χώρας με το μεγαλύτερο στόλο εναέριων μέσων στην Ευρώπη, τότε η αποτυχία πώς να μοιάζει άραγε;

Χωρίς η αρβύλα του πυροσβέστη να πατήσει το δάσος δασοπυρόσβεση δεν υπάρχει.

Δεν θα αναφερθώ σε οικονομικά μεγέθη του μηχανισμού καταστολής – τραγικά μεγάλα- το έχουν κάνει άλλοι καλύτερα από μένα. Θα σταθώ μόνο σε αυτό : χωρίς να γίνει η απαραίτητη χαμαλοδουλειά στη φωτιά, χωρίς να πατήσει η αρβύλα του πυροσβέστη στο δάσος, ο οποίος θα χωρίσει το καμένο από το άκαυτο, δασοπυρόσβεση δεν υπάρχει. Ελπίζω κάποτε να γίνει αντιληπτό αυτό από όλους και να αλλάξει. Αλλιώς , εμείς θα βλέπουμε τα δάση μας να καίγονται και οι πυροσβέστες θα τρέχουν πάντοτε, μέσα στα καμένα, πίσω από «αναζωπυρώσεις» προσπαθώντας να περισώσουν ότι δεν κάηκε ολοσχερώς…

Τέλος, ζητώ προκαταβολικά συγνώμη από τους πυροσβέστες που με αυταπάρνηση δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για τη σωτηρία των δασών και κινδυνεύουν καθημερινά σε αυτή την άνιση μάχη και αγώνα. Το ξέρω , τους έχω αδικήσει με όσα γράφω και το δημοσιεύω με πόνο ψυχής . Θέλω να ξέρουν ότι το κείμενό μου δεν απευθύνεται σε αυτούς αλλά σε μια κακή νοοτροπία της Π.Υ. του παρελθόντος, και ιδίως των αξιωματικών της, η οποία υπάρχει και θα πρέπει να τελειώσουμε με αυτή κάποτε οριστικά. Ζητώ επίσης συγνώμη για το μακροσκελές της επιστολής μου όμως ήταν τόσα πολλά που έπρεπε να πω.

Ελπίζω και εύχομαι να σταματήσει σύντομα όλο αυτό το σκηνικό της καταστροφής των υπέροχων δασών μας, να πάψουμε κάποτε ως κοινωνία να συντηρούμε μύθους, γιατί οι μύθοι είναι τσίμπλες στο μάτι που δεν μας αφήνουν να δούμε την πραγματικότητα και εν τέλει ,ελπίζω να ξαναδούμε το θέμα της δασοπυρόσβεσης εκ του μηδενός. Δεν πιστεύω πως έχουμε ανάγκη από ήρωες πυροσβέστες. Από καλούς επαγγελματίες έχουμε ανάγκη σε όλα τα επίπεδα.

Ευχαριστώ

Παναγιώτης Καμπούρογλου

Δασοπόνος

22/8/2021

Άλλο ένα, στο ίδιο μήκος κύματος

https://www.in.gr/2021/08/23/greece/etsi-kaikan-efetos-ta-ellinika-dasi/

'Είναι ενδεικτικές οι καταγγελίες κατοίκων σε χωριά της Αρκαδίας ότι πληρώματα διερχόμενων πυροσβεστικών οχημάτων δεν τους βοήθησαν να σβήσουν φωτιά στα σπίτια τους γιατί δεν είχαν σχετικές άνωθεν εντολές και κατευθύνονταν αλλού.'

Ακριβώς όπως το είχα γράψει εκείνες τις μέρες σε αυτό το θέμα ...

πολλα λάικ, μια αλλη πλευρα μηπως βγαλουμε ακρη. παντως ολα καταληγουν στην ανοργανωσια και τις πολιτικες ευθυνες που για μια ακομη φορα κανεις δεν θα αναλαβει

Ωραίο το παραμυθάκι του δασοπόνου , αλλά δεν είχε δράκο .

Είχε γράψει και ένας άλλος ότι το πρόβλημα είναι η κατάργηση της δασικής υπηρεσίας το μακρυνό 1998 .

23 χρόνια πριν , σχεδόν κανένας από όσους είχαν γίνει πυροσβέστες τότε δεν υπηρετεί πλέον .

Δεν μας λέει γιατί υπάρχει τόση καύσιμη ύλη στα δάση . Δηλαδή γιατί τα δασαρχεία δεν μπήκαν να καθαρίσουν τα δάση ?

Μίλαγα με ένα γνωστό και μου λέει έχεις πάει Ρουμανία , Πολωνία ? Του λέω όχι . Εκεί μου λέει κάθε δένδρο , μα κάθε δένδρο είναι καθαρό στο έδαφος και μέχρι ύψος 1,20 . Και έχουν και βροχές και χιόνια και υγρασία .

Εμείς εδώ αφήσαμε το δάσος να γίνει ζούγκλα και ασχολούμαστε γιατί ένας πυροσβέστης δεν μπήκε μέσα στην καιόμενη ζούγκλα να πατήσει την φωτιά με την αρβύλα .

Τι γράφουν ρε οι άνθρωποι για να δικαιολογήσουν την θεσούλα τους .

Ταυτόχρονα έχουμε συνέχεια καταγγελίες από απλούς ανθρώπους , ότι πήγαν να καθαρίσουν στο δάσος και έφαγαν πρόστιμο από τους ξύστες του δασαρχείου .

Να σας πω ότι το δασαρχείο Ευβοίας λέει ότι επειδή η Εύβοια δεν απελευθερώθηκε από τους Ελληνες το 1821 , αλλά μας δόθηκε με την Συνθήκη του Λονδίνου το 1832 , είναι λέει λάφυρο του ελληνικού κράτος . Ετσι κάθε δάσος , ακόμα και αν έχει αρχαίους τίτλους ιδιοκτησίας , είναι λέει κρατικό .

Το δάσος είπαμε είναι καλλιέργεια . Δεν είναι πίνακας ζωγραφικής .

Το δασαρχείο έδιωξε τους καλλιεργητές από τα δάση και μετά ζήταγε φιλάκια για να τους αφήσει να μπουν .

Και όποιος έκανε το αυτονόητο , μιλάμε για ανθρώπους που είχαν γεννηθεί μέσα στο δάσος , τους έβαζε πρόστιμο.

Οταν λοιπόν διαβάζουμε άρθρα σαν το παραπάνω , η απάντηση είναι μία .

Κατάργηση της δασικής υπηρεσίας . Διατήρηση κάποιων επιτελικών μονάδων σε επίπεδο περιφέρειας . Οτι ζητάει ο πολίτης για την καλλιέργεια του δάσους , θα γίνεται μέσω των ιδιωτών δασολόγων , που θα έχουν και την ευθύνη απέναντι στα περιφερειακά δασαρχεία με τα οποία θα επικοινωνούν μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας , σε δημόσια θέα .

Αμεση συζήτηση με το πυροσβεστικό σώμα και τα δασαρχεία , σε συνεννόηση με έμπειρους ιδιώτες δασολόγους και τα δασολογικά τμήματα των πανεπιστημίων , για την δημιουργία μίας υπηρεσίας δασοπυρόσβεσης , η οποία θα έχει και την ευθύνη συντήρησης και καθαρισμού των δασών , την διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών και δασικών δρόμων . Με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει αντικείμενο εργασίας όλο τον χρόνο .

Θα πρέπει να ενημερωθούν , από τον τρόπο πυρόσβεσης δασών από άλλες χώρες που έχουν εξελιγμένη εμπειρία για το θέμα.

Κι εγώ είμαι ευχαριστημένος που όλη η ηπειρωτική χώρα είναι μια χερσόνησος περιτριγυρισμένη από θάλασσα, οπότε είναι απλά θέμα χρόνου να σβήσει η κάθε φωτιά, μόλις φτάσει στη κοντινότερη όχθη.

Προσωπικά με τόση ανομβρία, δαιμονισμένο καυσωνα και ελλειψη υγρασιας, αφού δεν κάηκε όλη η Ελλάδα είμαι ευχαριστημένος!

Δεν χωρά ειδικότερη κριτική με αυτές της συνθήκες.

Τα υπολοιπα ολα που γραφουμε περί ΠΥ, Δασαρχείων, τοπικών κοινοτήτων κλπ είναι γνωστα, απλά ξεβρακώθηκαν ολοι απο τις πρωτογνωρες φετινές συνθηκες.

Στοίχημα της Πολιτείας να επιβάλλει επιτέλους τα αυτονόητα για την προστασία / προληψη του δάσους.

Που ηταν ο πρωθυπουργος στις 2 τα ξημερωματα που ξεσπασε η φωτια στην Καρυστο? Που ηταν οταν πεταξαν τη φωτοβολιδα βραδιατικα στην Ανατολικη Αττικη? Αυτες τις μερες διαβασα και ακουσα απο συντροφια των Βορειων προαστειων πως δεν εχουμε ουτε ενα καναντερ διαθεσιμο. Τι κι αν ειπα πως τα εβλεπα ολο το Σαββατο να προσγειωνονται στην Ελευσινα για ανεφοδιασμο και να φευγουν παλι? Μου ειπαν πως λαθος θα εκανα. Η βλακεια και το οπαδιλικι εχουν χτυπησει κοκκινο. Θυμηθηκα την παρανοια επι Καραμανλη που παραιτηθηκε ο Πολυδωρας λογω στρατηγου ανεμου. Μονο τις γλαστρες των σπιτιων δεν πυρπολησαν για να τους βγαλουν αχρηστους.

Ο Κουτσουμπας ετρεξε για τους ρετσιναδες...

Μιας που σε πολλούς έχει πέσει νόστος για το πάλαι ποτέΣ σώμα των δασικών που έσβηναν κάποτεΣ τις φωτιές, θα σας γράψω και εγώ μια ιστορία για έναν μπάρμπα που είχα, και ο οποιος ήτο για 35 χρόνια στο δασαρχείο μέχρι και την σύνταξή του το 1994.  'Άλλωστε κάθε φορά που πηγαίναμε στο χωριό και μας φιλοξενούσε, οι ιστορίες που έχω ακούσει παιδιόθεν αφορούσαν δύο μόνο θέματα : πυρκαγιές και λαθροθηρία.

Ο εξοπλισμός του ήταν ο κάτωθι : ένας φακός, ένα μικρό τσεκούρι, σαν αυτό που έχουν αυτοί που κλαδεύουν τις ελιές, και ένας ασύρματος ALAN.

Τίποτα άλλο.+_

Πως έσβηναν τότεΣ τις πυρκαγιές τον παλιό καλό καιρό θα αναρωτηθείτε. Έπεφταν πάνω στη φωτιά με αυταπάρνηση, ήξεραν απέξω κι ανακατωτά όλα τα μονοπάτια του δάσους και των ελαιώνων σαν ινδιάνοι Κομάντσι όπως διαβάζουμε στα γλαφυρά ποσταρίσματα διαφόρων στο φατσοβιβλίο, ή είχαν τέτοια εκπαίδευση που γνώριζαν μέχριΣ κολωτρυπίδας τον αέρα και τα τερτίπια του?

Τίποτα από όλα αυτά, και ούτε κάτι άλλο περισσότερο γκλαμ.

Απλά περίμεναν η φωτιά να κοπάσει από μόνη της, και μετά έπεφταν πάνω στα εναπομείναντα  καντηλάκια με κάτι φουντωτές κλάρες που είχαν κόψει από παρακείμενα δέντρα για να την αποτελειώσουν. Μόνο αν ήταν στο ξεκίνημά της, έπεφταν να την σβήσουν από την αρχή, άμα είχε φουντώσει, έστριβαν τσιγάρο.

Τζιπάκια ή άλλα οχήματα περιπολίας? Χε,χε,χε. Στο ξεκίνημά του πήγαινε με τα πόδια ή με το τρένο!, μετά με μια μοτοσυκλέττα, και από το 1978 και μετά και μέχρι την συνταξιοδήτησή του με ένα Κορόλλα 1.200 Deluxe.

Πυροσβεστικά οχήματα? Ας γελάσω, όλος ο νομός είχε ένα ή δύο.

Αεροσκάφη πυρόσβεσης? Πρωτοήρθαν το 1977, ήταν πολύ λίγα, δεν πέταγαν με καύσωνα, δεν πέταγαν τη νύχτα, ούτε τώρα το κάνουν. Θυμάμαι δε ο μπάρμπας ήτο αναφανδόν εναντίον τους. Διότι, για να κάνει άφεση του φορτίου το αεροσκάφος, έπρεπε να έχει προσυννενοηθεί με τις επίγειες δυνάμεις, να έχουν εκκενώσει όλη την περιοχή, να έχουν καταμετρηθεί μήπως λείπει κάποιος, να δώσουν μετά το μήνυμα στο αρχηγείο, και μετά από κάμποση ώρα να έρθει το αεροσκάφος. Η όλη διαδικασία κράταγε πάνω από μισή ώρα, μπορεί και μία ολόκληρη, με αποτέλεσμα ο όποιος περιορισμός να έχει επιτευχθεί στο μέτωπο της φωτιάς να χάνεται στο ενδιάμεσο, αφού στο χρονικό αυτό διάστημα η φωτιά αναζωπυρωνόταν ανεξέλεγκτη.

Οι διαφορές τότεΣ και τώρα είναι οι κάτωθι, είτε θετικές, είτε αρνητικές :

Τα χωριά ήταν γεμάτα κόζμο, και ο κοζμάκης αυτός έτρεχε να βοηθήσει στην κατάσβεση (με κλάρες και αυτοί). Πότε έτρεχε?  Όταν η φωτιά απειλούσε το χωριό ή τις καλλιέργειες τους, εννοείται. Όταν έκαιγε το δάσος, στα τομπολίνια τους. Ξανά εννοείται. Τώρα τα χωριά έχουν ερημώσει.

Οι χορτολιβαδικές εκτάσεις, αλλά και οργανωνωμένες καλλιέργειες, π.χ. ελαιώνες, ήταν περιποιημένες, ήγουν οργωμένες, αποψιλωμένες. Δεν είχαν γίνει λόγγος λόγω της εγκατάλειψής τους, όπως σε πλείστες των περιπτώσεων σήμερα.

Στην κατάσβεση συνέδραμε και ο στρατός. Με χέρια, αλλά και (σπανιότερα) με οχήματα. Που είναι ο στρατός τώρα?

Τα τεχνικά μέσα που υπάρχουν τώρα, ουδεμία σχέση έχουν με την τότε εποχή: πάμπολλα πυροσβεστικά οχήματα  (άσχετα που ποτέ δεν είναι αρκετά), πλήθος τεχνικών βοηθημάτων όπως (ασύρματοι, κινητά, τζιπιές, ντρόουνς, ειδικές στολές, ειδικά οχήματα, υγρά επιβράδυνσης, συνδρομή από δήμους, συνδρομή από οργανωμένα σώματα εθελοντών, κ.ο.κ.), κάμποσα αεροσκάφη και ελικόπτερα, συνδρομή από πυροσβεστικά σώματα άλλων κρατών, πλήθος οχημάτων επιτήρησης, κ.ο.κ.

Το κλίμα έχει αλλάξει, έστω και λίγο.

Συμπέρασμα : Aυτά που διαβάζετε για το πόσο καλό και αποτελεσματικό ήτο το σώμα δασοπυρόσβεσης, επειδήΣ το στελέχωναν οι άνθρωποι (ξύστες πήγα να γράψω) του δασαρχείου που ήταν ΓΝΩΣΤΕΣ και λειτουργούσαν με αυταπάρνηση αμερικάνου πράκτορα του εφ-μπι-άι, βάλτε τα στα funniest κατευθείαν.