Η ιατρική δεοντολογία δοκιμάζεται στο Χάρβαρντ
Φοιτητές κατακρίνουν το Πανεπιστήμιο επειδή δεν κατάφερε να ελέγξει οικονομικές σχέσεις διδασκόντων με φαρμακοβιομηχανίες
The New York Times
Ως πρωτοετής φοιτητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, ο Ματ Ζέρντεν παρακολουθούσε ανελλιπώς το μάθημα φαρμακολογίας. Του έκανε μεγάλη εντύπωση ότι ο καθηγητής εξήρε τα οφέλη των φαρμάκων κατά της χοληστερίνης, ενώ χλεύασε έναν φοιτητή που έθεσε κάποια ερωτήματα σχετικά με τις παρενέργειές τους.
Ψάχνοντας στο Διαδίκτυο, ο Ζέρντεν ανακάλυψε ότι ο συγκεκριμένος καθηγητής του ήταν έμμισθος σύμβουλος σε δέκα φαρμακοβιομηχανίες. Οι πέντε παρασκεύαζαν φάρμακα για τη ρύθμιση της χοληστερίνης.
Ο τεταρτοετής, σήμερα, φοιτητής λέει ότι ένιωσε εξαπατημένος. «Εκατόν εξήντα άνθρωποι προσπαθούσαμε να αποκτήσουμε τις βάσεις του επαγγέλματος και οι πληροφορίες που μας έδινε αυτός ο άνθρωπος δεν ήταν όσο σωστές θα έπρεπε», εξηγεί.
Στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ έχει συγκροτηθεί κίνηση φοιτητών και διδασκόντων που στοχεύει στην αποκάλυψη και τον περιορισμό της επιρροής που ασκούν οι φαρμακοβιομηχανίες στη διδασκαλία της ιατρικής επιστήμης σε αίθουσες διαλέξεων, εργαστήρια και στα 17 συνεργαζόμενα πανεπιστημιακά νοσοκομεία και ινστιτούτα.
Nιώθουν ταπεινωμένοι
Ολοι αυτοί οι άνθρωποι ανησυχούν επειδή τα χρήματα που χάρισαν διεθνές κύρος στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ σήμερα αμαυρώνουν τη φήμη του και επηρεάζουν τη διδασκαλία.
Οι φοιτητές νιώθουν ταπεινωμένοι επειδή το πανεπιστήμιό τους πήρε το χαμηλότερο βαθμό (F) από την Ενωση Φοιτητών Ιατρικής των ΗΠΑ, το σώμα που αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο οι διάφορες ιατρικές σχολές παρακολουθούν και ελέγχουν τα χρήματα της φαρμακοβιομηχανίας. Το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια έλαβε Αριστα. Ακολουθήσαν τα Πανεπιστήμια Στάνφορντ και το Κολούμπια με Λίαν Καλώς (Β), ενώ το Γέιλ πήρε απλώς Καλώς C.
Η Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ έμεινε ουραγός, λένε ορισμενοι καθηγητές και διοικητικοι παράγοντες, εξαιτίας πολλών παραγόντων: τα νοσοκομεία όπου γίνονται τα μαθήματα δεν ανήκουν στο πανεπιστήμιο, γεγονός που περιπλέκει το γενικό νοικοκύρεμα, ο σημερινός πρύτανης είναι νέος, ενώ ο προκάτοχός του προωθούσε τις χρηματοδοτήσεις από φαρμακοβιομηχανίες και υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου μίας από αυτές. Σίγουρα η κατάργηση των δεσμών που συνδέουν το πανεπιστήμιο με βιομηχανίες φαρμάκων έχει μεγάλο κόστος και πιθανώς να αποστερήσει την Ιατρική Σχολή από διδακτικό προσωπικό. Σύμφωνα με ανακοίνωση του πρύτανη της Ιατρικής Σχολής, δόκτορος Τζέφρι Φλάιερ, επιτροπή αποτελούμενη από 19 μέλη -εκ των οποίων τρεις φοιτητές- θα επανεξετάσει τις πολιτικές που ακολουθεί το πανεπιστήμιο σε περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων. Σύμφωνα με πολιτειακό νόμο οι γιατροί πρέπει να ανακοινώνουν όλα τα δώρα που λαμβάνουν από εταιρείες εφόσον η αξία τους ξεπερνά τα 50 δολάρια.
Το διδακτικό προσωπικό της σχολής οφείλει να αποκαλύψει ενώπιον των φοιτητών τις σχέσεις με τη φαρμακοβιομηχανία κατά τη διάρκεια των διαλέξεων. Ενας καθηγητής αποκάλυψε ότι είχε σχέση με 47 εταιρείες.
Σοβαρές ανησυχίες
Οι φοιτητές ανησυχούν μήπως τα σκάνδαλα που κλονίζουν τις φαρμακοβιομηχανίες όχι μόνο επηρεάζουν το ιατρικό επαγγελμα, αλλά το δυσφημούν. Γι' αυτό και κατακρίνουν το Χάρβαρντ που δεν κατάφερε να ελέγξει οικονομικές σχέσεις των διδασκόντων με τις βιομηχανίες του τομέα.
Από την άλλη βέβαια, φορείς του πανεπιστημίου θεωρούν απαραίτητα τα εταιρικά δώρα ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που το πανεπιστήμιο έχασε το 22% της αξίας του και λόγω οικονομικής κρίσης μειώθηκαν οι δωρεές. Μάλιστα το πανεπιστήμιο ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί να διαθέσει στο διδακτικό προσωπικό χρήματα περισσότερα από 8,6 εκατ. δολάρια που χορηγήθηκαν πέρυσι από διάφορες φαρμακοβιομηχανίες για έρευνα σε βασικές επιστήμες και τα τρία εκατ. που δόθηκαν για προγράμματα διά βίου εκπαίδευσης.
Το μεγαλύτερο τμήμα αυτών των πόρων καταλήγει στους καθηγητές των πανεπιστημιακών νοσοκομείων. Ωστόσο, οι 1.600 από τους 8.900 καθηγητές και λέκτορες της σχολής ανακοίνωσαν στον πρύτανη ότι είτε οι ίδιοι είτε κάποιο μέλος της οικογένειάς τους έχουν οικονομικές σχέσεις με κάποια φαρμακοβιομηχανία...
Ακόμα και σήμερα οι καθηγητές δεν υποχρεούνται να αποκαλύψουν πόσα χρήματα εισπράττουν. Πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι τρεις έδρες του Χάρβαρντ ιδρύθηκαν και χρηματοδοτούνται με οκτώ εκατ. δολάρια που δώρισαν φαρμακοβιομηχανίες, ενώ έχουν θεσμοθητηθεί βραβεία και έπαθλα ή οικονομικά βοηθήματα έτσι ώστε να επιτραπεί στους νεαρούς γιατρούς να παρακολουθήσουν προγράμματα επιμόρφωσης σε συγκεριμμένο τομέα. Ακόμα και ο πρύτανης του πανεπιστημίου, δρ Φλάιερ είχε εισπράξει βοήθημα 500 χιλιάδων δολαρίων από την Bristol - Myers Squibb, και υπήρξε σύμβουλος τριών εταιρειών βιοτεχνολογίας.
Η αντίθετη πλευρά
Η αλήθεια είναι ότι στο Χάρβαρντ θα δει κανείς και την αντίθετη πλευρά. Μια μικρή ομάδα φοιτητών επιθυμεί τη διατήρηση της οικονομικής σχέσης μεταξύ διδασκόντων και βιομηχανίας.
Την ίδια άποψη φαίνεται ότι έχουν αρκετοί καθηγητές που πιστεύουν ότι οι σχέσεις με τη βιομηχανία μπορεί να μην είναι θεμιτές, αλλά είναι αναγκαίες καθώς επιτρέπουν την πραγματοποίηση κάποιων ερευνών.
Ωστόσο, η δρ Μάρσια Αντζελ, πρώην συντάκτης του The New England Journal of Medicine, επισημαίνει ότι τα κίνητρα της φαρμακοβιομηχανίας για κέρδος δεν συμβαδίζουν με τους επιστημονικούς στόχους των ακαδημαϊκών και οι χρηματοδοτήσεις από εταιρικούς φορείς πρέπει να απαγορευθούν.
