ΒΑΡΑΓΚΗΣ - Οι ξυλουργοί των αστών
Βαράγκης: Πώς ένα εργαστήρι κατασκευής επίπλων έμελλε να εξελιχθεί σε σήμα «κοινωνικού status»
Στη μετάβαση από τον 20ό στον 21ο αιώνα και ενώ στο διάστημα της τελευταίας 15ετίας εμφανίστηκαν στην ελληνική οικονομική ζωή πλήθος νέες και δυναμικές εν πολλοίς επιχειρήσεις, τα λεγόμενα νέα επιχειρηματικά «τζάκια», υπάρχουν αρκετές βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις που είτε έχουν κλείσει ή σύντομα πρόκειται να γιορτάσουν την πρώτη εκατονταετία της ζωής τους. Είναι κάποιες γνωστές και άγνωστες επιχειρήσεις που συνεχίζουν την οικονομική δραστηριότητά τους, οι περισσότερες μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ενώ στα ίδια αυτά χρόνια κάποιες άλλες περισσότερο γνωστές έπαψαν να υπάρχουν. Στην καταγραφή της ιστορίας τους, η οποία επί της ουσίας αποτελεί ιστορία της ελληνικής οικονομίας, αποβλέπει η έρευνα του «Βήματος της Κυριακής».
«Από τα 1900 έως τα 1910 επικρατούνε, ως επί το πλείστον, έπιπλα κλασικά. Η 'Αναγέννησις', τα 'Λουί Κενζ', τα 'Αμπίρ', ο επιβλητικός εγγλέζικος ρυθμός κρατούν αιχμάλωτο ακόμη τον άνθρωπο αυτής της εποχής που ζει σε ατμόσφαιρα βαριά την προπολεμική (σ.σ.: του Α' Παγκοσμίου Πολέμου) , τον άνθρωπο που υψώνει το αίσθημα, το πάθος πάνω από τον λογισμό, που θέλει να υποβάλλεται, να ζει ρομαντικά στο περιβάλλον του σπιτιού του» έγραφε ο Αλ. Λιδωρίδης το 1937 στην ειδική έκδοση της Διαρκούς Εκθεσης Ελληνικών Προϊόντων του Ζαππείου.
Τότε λοιπόν, προτού ακόμη γυρίσει ο 19ος αιώνας, το 1894 ο Θεμιστοκλής Βαράγκης, Ανδριώτης στην καταγωγή παρά το γεγονός ότι το όνομά του παραπέμπει στους Αγγλους Βάραγγες της αυτοκρατορικής φρουράς του Βυζαντίου, δεν υπάρχει καμία σχέση και σύμφωνα με την οικογενειακή παράδοση το όνομα οφείλεται στη σωματική διάπλαση κάποιου προγόνου του , ένα από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας έρχεται στην Αθήνα για να βρει την τύχη του.
Αποφασίζει να γίνει μαραγκός και για αυτόν τον λόγο παρακολουθεί μαθήματα στη Διπλάρειο Σχολή Επιπλοποιών. Τότε η ζωή στην Αθήνα σε αρκετές περιπτώσεις ήταν «συντεχνιακή» και έτσι οι μαραγκοί κατοικούσαν στο τέρμα Ιπποκράτους. Με την είσοδο του νέου αιώνα, το 1900 όπως συνεχίζει ο Λιδωρίκης «δεν λείπουν από την περίοδο αυτή και οι σχετικές 'επαναστάσεις'. Η έκθεσις του Παρισιού, η Διεθνής του 1900, μας παρουσιάζει μια προσπάθεια αναμορφώσεως στην τέχνη της επιπλοποιίας. Νέοι καλλιτέχνες στους τομείς αυτούς ζητούν να φύγουν από την πεπατημένη και να χαράξουν δρόμους μέλλοντος που αυτοί θα συμβολίζουν την είσοδο και τις αναζητήσεις του 20ού αιώνος».
Πράγματι, η Αθήνα εκείνη την περίοδο υποδέχεται τις νέες αισθητικές τάσεις, τα νέα ρεύματα, τις νέες απόψεις «περί τρόπου ζωής» που η γηραιά Ευρώπη υπαγορεύει. Και τέσσερις άνθρωποι, «εραστές του ξύλου», αρχικώς μάλλον κατ' ανάγκην, δύο συνέταιροι, οι Δημ. Αθηναίος και Θεμ. Βαράγκης και δύο τεχνίτες, οργανώνουν στη γωνία Πινακωτών και Σόλωνος ένα πρότυπο εργαστήρι κατασκευής επίπλων, που επρόκειτο λίγο αργότερα να αποτελέσει «κοινωνικό status» της εποχής.
Και όχι μόνο τότε αλλά και για αρκετές δεκαετίες. Επτά χρόνια μετά τη δημιουργία του εργαστηρίου, το 1907, οι δύο συνεταίροι κατορθώνουν να διαβούν τις πύλες των βασιλικών ανακτόρων του Τατοΐου, επί βασιλείας Γεωργίου Α', αναλαμβάνοντας την επίπλωσή τους. Καλύτερο «διαβατήριο» δεν θα μπορούσαν να βρουν. Και σύντομα τα έπιπλα του εργαστηρίου τοποθετούνται στα καλύτερα σαλόνια της αθηναϊκής κοινωνίας. Η είσοδος στο κατεστημένο της εποχής είναι γεγονός. Η τιμή των επίπλων κατασκευάζονταν κατόπιν παραγγελίας φυσικά είναι εξαιρετικά υψηλή και γι' αυτό αποτελούν προνόμιο των πλούσιων αστών, όπως διηγείται ο κ. Θ. Βαράγκης, εγγονός του ιδρυτή της εταιρείας.
Οι δουλειές αυξήθηκαν εντυπωσιακά και το μικρό εργαστήριο των 60 τ.μ. δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει τις νέες ανάγκες. Ετσι το 1917 το εργαστήριο μεταφέρεται στην οδό Λεωνίδου 17, στην περιοχή του Βοτανικού, μόνο που τώρα πρόκειται για ένα μικρό εργοστάσιο, το πρώτο στην ιστορική εξέλιξη της επιχείρησης.
Εν τω μεταξύ το έπιπλο «αρ νουβώ» που κυριάρχησε στις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα «δεν έχει όμως ρίζες, ρίζες βαθιές πραγματικές, η νέα αυτή προσπάθεια. Ετσι τη βλέπουμε σιγά σιγά να εκφυλίζεται, να σβήνει και να καταποντίζεται μαζί με τα δαιμόνια που εισήγαγε: σχέδια και σχήματα απίθανα» (Α. Λιδωρίκης ό.π.π.).
Γεννιέται το νέο έπιπλο
Αμέσως μετά γεννιέται το νέο έπιπλο. Είναι η ίδια περίοδος, το 1922, που το εργοστάσιο μεταφέρεται στην Ιερά οδό 41 και η επιχείρηση πια περνάει στα χέρια της δεύτερης γενιάς, του Νικ. Αθηναίου και Δημ. Βαράγκη, προτείνοντας διαρκώς νέες αισθητικές απόψεις στη ρομαντική Αθήνα του Μεσοπολέμου. Οι διάδοχοι έχουν σπουδάσει στο Παρίσι την επιπλοποιία, στην πολιτιστική μήτρα της Ευρώπης.** Στις δύο εκθέσεις της Θεσσαλονίκης, το 1928 και το 1931, η επιχείρηση κερδίζει το χρυσό βραβείο.**
Ως τότε τα έπιπλα των Βαράγκη και Αθηναίου έχουν τοποθετηθεί σε όλα τα μεγάλα σαλόνια της Αθήνας, στα ξενοδοχεία «Μεγάλη Βρεταννία», «Κινγκ Τζωρτζ», «Ακροπόλ», στον Ορφέα, στου Ζόναρς, στο Μέγαρο Σταθάτου, στην Παλιά Βουλή και στο υπουργείο Εξωτερικών. Οπως διηγείται ο κ. Θ. Βαράγκης «όλες οι μεγάλες οικογένειες των Αθηνών ήταν πελάτες μας. Ηταν στοιχείο κοινωνικής προβολής να πάρεις έπιπλα από του Βαράγκη και να τα πάρεις όλα τα κομμάτια». Και το 1937 ανοίγει το πρώτο κατάστημα στην πλατεία Συντάγματος, Οθωνος 6.
Στην περίοδο της μεταξικής δικτατορίας και ειδικότερα από το 1938 ως και το 1940, ένα μέρος του εργοστασίου είχε επιταχθεί από το καθεστώς και εκεί έβγαιναν όλα τα ξύλινα που μοιράζονταν στα μέλη της ΕΟΝ.
Ηλθε ο πόλεμος και η Κατοχή, το προσωπικό που προπολεμικά αποτελούνταν από 80 εργαζομένους μειώνεται. Μέσα σε εκείνες τις τραγικές ημέρες, μία νέα τάξη πλουσίων γεννιέται: οι μαυραγορίτες. Αυτοί ουσιαστικά γίνονται οι νέοι πελάτες. Οργανώνονται συσσίτια για τους εργαζομένους και τότε γίνεται γνωστός «ο άνθρωπος με το ποδήλατο». Ηταν ένας υπάλληλος που μόλις ο πελάτης κατέβαλε την προκαταβολή, έπαιρνε τα κατοχικά χρήματα και έτρεχε να τα γυρίσει σε λίρες, γιατί μέσα στην ίδια ημέρα έχαναν την αξία τους. Με την απελευθέρωση η επιχείρηση ανασυγκροτείται, η κατάσταση άρχισε σιγά σιγά να ομαλοποιείται και από τις αρχές της δεκαετίας του '50 «αρχίζει και πάλι η ακμή της».
Το 1954 πεθαίνει ο Δημ. Βαράγκης και το 1955, μετά το πέρας των σπουδών του, αναλαμβάνει την επιχείρηση ο κ. Θ. Βαράγκης που εκπροσωπεί την τρίτη γενιά. Το 1957 η επιχείρηση μετατρέπεται σε Ομόρρυθμο Εταιρεία και το 1960 το εργοστάσιο μεταφέρεται στην Πεύκη, σύγχρονο και πρωτότυπο για τα δεδομένα της εποχής, απασχολεί περί τους 100 εργαζομένους και η νομική μορφή της μετατρέπεται σε Ανώνυμη Εταιρεία. Οπως εξηγεί ο κ. Θ. Βαράγκης, στη δεκαετία του '50 «επικρατεί ο σκεπτόμενος σχεδιασμός, το σχέδιο και η δημιουργία βασίζεται στην κλασική γραμμή με αφαιρετικό τρόπο». Στις αρχές της δεκαετίας του '60 η εμπορική πολιτική της εταιρείας αλλάζει. Τώρα πλέον δεν απευθύνεται μόνο στις πλούσιες οικογένειες της ελληνικής κοινωνίας, αλλά σε κάθε αστική ελληνική οικογένεια. Οι τιμές παραμένουν υψηλές, αλλά είναι προσιτές. Οι πωλήσεις λοιπόν αυξάνονται.
Τα «διά χειρός»
Το 1970 η εταιρεία Θ. Βαράγκης ΑΕ όπως ήταν τότε η επωνυμία της στρέφεται στη διεθνή αγορά και ανοίγει το πρώτο της κατάστημα στο Παρίσι το οποίο διατηρείται ακόμη στη χονδρική πώληση. Το 1975 ανέλαβε την επίπλωση του Μεγάρου Μαξίμου. Από τα μέσα όμως της δεκαετίας του '80, τα έπιπλα «διά χειρός Βαράγκη», και όχι μόνο αυτά, αρχίζουν και δέχονται τον έντονο ανταγωνισμό των εισαγόμενων ιταλικών επίπλων. Από τότε αρχίζει και δίνει μεγαλύτερη έμφαση στη δημιουργία δικτύου λιανικής πώλησης. Το 1998 η Ανώνυμος Βιομηχανική Εταιρεία Παραγωγής Επίπλων Βαράγκης κάνει το αποφασιστικό βήμα και από μία καθαρά οικογενειακή επιχείρηση εισάγεται στο Χρηματιστήριο και την ίδια χρονιά αποκτά νέο εργοστάσιο στο Σχηματάρι, απασχολώντας συνολικά περί τους 150 εργαζομένους. Το 2000 διαθέτει 10 καταστήματα, αλλά οι πελάτες από τη «μεγαλοαστική τάξη» έχουν μειωθεί. Οι πωλήσεις της το 1999 ανήλθαν στα 2,4 δισ. δρχ. (7εκ. ευρώ) και τα κέρδη της περί τα 350 εκατ. δρχ. (1εκ. ευρώ), έναντι 1,9 δισ. δρχ. πωλήσεων του 1998 και 350 εκατ. δρχ. κερδών. Οι εξαγωγές καλύπτουν το 15% των πωλήσεων, ενώ διαθέτει πέραν των Παρισίων από ένα κατάστημα στο Μόναχο και στο Λονδίνο.
Εφέτος (το 2000) η εταιρεία συμπληρώνει το πρώτο της ιωβηλαίο, 100 χρόνια λειτουργίας. Αφού «ταξίδεψε» για αρκετές δεκαετίες σε χιλιάδες σαλόνια ξεκινώντας από το Παλάτι, τα πολυτελή ξενοδοχεία και τα σπίτια των πλουσίων της ελληνικής κοινωνίας, συνεχίζει «διά χειρός Βαράγκη» να γράφει σελίδες στην ιστορία του ελληνικού επίπλου...
http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=119812
Όλα αυτά το 2000...Γιατί 17 χρόνια αργότερα η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική...
Θα «αναστηλωθεί» η Βαράγκης μετά την τελευταία οικονομική ένεση;
Η Βαράγκης θεωρείται ένα από τα μεγάλα παραδοσιακά brands στην αγορά του επίπλου στην Ελλάδα και τα προηγούμενα χρόνια «έντυσε» εταιρίες και σπίτια πολλών εκ των ισχυρών του χρήματος. Όμως, η κρίση «ροκάνισε» τα μεγέθη της και την έφερε στο «κόκκινο». Παρά τις προσπάθειες μείωσης των λειτουργικών εξόδων από τον Δημήτρη Βαράγκη, ο οποίος έμεινε με μόνο 7 εργαζόμενους τα βαρίδια… του δανεισμού και των υποχρεώσεων είναι ασφυκτικά για την εταιρία.
Γράφει ο: Θάνος Ξυδόπουλος
Mπορεί η τελευταία οικονομική ένεση των 7,4 εκατ. ευρώ να «αναστηλώσει» τον Bαράγκη και να τον οδηγήσει στην έξοδο από το σκοτεινό τούνελ της κρίσης; H απάντηση στο κρίσιμο αυτό ερώτημα δεν είναι καθόλου εύκολη για την ιστορική βιομηχανία επίπλου.
Mε αρνητικά ίδια κεφάλαια και με 5,2 εκατ. ευρώ δανείων να είναι στην «κόκκινη ζώνη» (στο σύνολο των 12,2 εκατ. ευρώ των οφειλών στις τράπεζες) το ομολογιακό το 7,4 εκατ. ευρώ μοιάζει με «φιλί της ζωής». Ένα κομμάτι του ομολογιακού (3,3 εκατ. ευρώ) αφορά κεφαλαιοποίηση υποχρεώσεων σε εταιρίες συμφερόντων του βασικού μετόχου Δημήτρη Bαράγκη. Tα υπόλοιπα 4,1 εκατ. ευρώ προορίζονται να καλύψουν «τρύπες» σε κεφάλαιο κίνησης, αλλά και για απομείωση του δανεισμού.
Στα χρόνια της ύφεσης (2008-2015) οι πωλήσεις της εταιρίας έκαναν βουτιά κατά 77% περίπου, καθώς από τα 12,9 εκατ. ευρώ έπεσαν στα 3 εκατ. ευρώ. Mάλιστα, εξ αυτών το 85% προέρχεται από το εξωτερικό και αφορά έργα επίπλωσης σε θαλαμηγούς πλουσίων Aράβων, καθώς και ειδικές κατασκευές σε μεγάλα έργα στο Kουβέιτ και το Kατάρ.
Λουκέτο… σε εκθέσεις
Πάντως, η παρατεταμένη κρίση ανάγκασε τον ισχυρό άνδρα της ιστορικής επιπλοβιομηχανίας να κλείσει τις τέσσερις από τις 5 εκθέσεις επίπλων σε Kολωνάκι, Bουλιαγμένης, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα. Επίσης, πρίν λίγες ημέρες μεταφέρθηκε η έδρα της εταιρίας στο εργοστάσιο στο Σχηματάρι Βοιωτίας. Από το νέο του «στρατηγείο» οCEO της εταιρίας σχεδιάζει τις επόμενες κινήσεις του με στόχο να κρατήσει ζωντανή… την «Δια χειρός» Βαράγκη.
http://www.fmvoice.gr/index.php/epixeiriseis/mi-eisigmenes/item/156440-tha-anastilothei-i-varagkis-meta-tin-teleftaia-oikonomiki-enesi