ΜΕΒΕΑ Οι Μεσογειακές Επιχειρήσεις Βιομηχανίας, Εμπορίου και Αντιπροσωπειών (ΜΕΒΕΑ Α.Ε.) είναι μια σημαντικότατη για τα ελληνικά δεδομένα εταιρεία.
Η τυπική ίδρυσή της γίνεται το 1960, οι ρίζες της όμως φτάνουν στο 1954, χρονιά έναρξης δραστηριοτήτων (που ήδη περιλάμβαναν συναρμολογήσεις δικύκλων) των δύο επιχειρήσεων των Σ. Βιττώρια και Α. Τσιμωνίδη, των οποίων η συγχώνευση δημιούργησε την εταιρεία αυτή. Έδρα της ήταν η Αθήνα. Αρχικά, συναρμολόγησε και κατόπιν κατασκεύασε δίκυκλα (ανάμεσα στα οποία σκούτερ της ZUNDAPP) φτάνοντας το 1965 να κατέχει σχεδόν τη μισή αγορά μοτοποδηλάτων της χώρας. Την ίδια εποχή, επεκτάθηκε και σε άλλες κατηγορίες οχημάτων, φτάνοντας κάποια στιγμή να κατασκευάζει κυριολεκτικά ό,τι κινείται «επί γης» με δύο, τρεις και τέσσερις τροχούς, επιβατικά και φορτηγά, με ή χωρίς κινητήρα (ποδήλατα). Γέμισε τη χώρα μας, τις πόλεις και την ύπαιθρο, με διάφορους τύπους μικρών, κυρίως, οχημάτων που συνδέθηκαν με τη βιοπάλη, σε αμέτρητες μορφές της, αλλά και την αναψυχή. Η μάρκα «ΜΕΒΕΑ», κυρίως σε καρότσες μικρών φορτηγών (τρικύκλων), αλλά και πάνω σε πολλά χαριτωμένα οχήματα, έγινε ένα χαρακτηριστικό του ελληνικού δρόμου. Η μάρκα αυτή συνδυάστηκε αναπόσπαστα με όποιο σχεδόν μικρό τροχοφόρο κυκλοφορούσε, και χαρακτήρισε τα φορτηγάκια, όπως η «ATTICA» τα τρίκυκλα επιβατικά αυτοκίνητα. Στα δύο εργοστάσια της εταιρείας, λίγο έξω από την Αθήνα, (στο 23ο χιλιόμετρο της Εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας) απασχολούνταν το 1975, 250 άτομα.
Από την ιδιαίτερα επιτυχημένη δραστηριότητα κατασκευής τρικύκλων φορτηγών, μοτοποδηλάτων (τομέας όπου η ΜΕΒΕΑ κυριάρχησε στην αγορά) προέκυψε και η πρώτη «κρούση» της εταιρείας στην παραγωγή επιβατικών αυτοκινήτων. Μια έκδοση τρίκυκλου μοτοποδηλάτου σε μορφή επιβατικού, ελαφρού ταξί (BINGO) παρήχθη στις αρχές της δεκαετίας του ΄70, κυρίως για εξαγωγές στην Ασία και αποτελεί την πιο άγνωστη ίσως ιστορία επιτυχίας της ελληνικής εταιρείας.
Η ΜΕΒΕΑ συνεργάστηκε με γνωστούς ξένους κατασκευαστές, παράγοντας μοντέλα τους κάτω από άδεια ή χρησιμοποιώντας εξαρτήματά τους στις δικές της κατασκευές. Ο βασικός συνεργάτης για τα μικρότερα οχήματα και δίκυκλα ήταν η δυτικογερμανική ZUNDAPP, ενώ για τα μεγαλύτερα (αυτοκίνητα, τρίκυκλα μεγαλύτερα φορτηγά) ήταν η βρετανική RELIANT. Η συνεργασία με την τελευταία έδωσε πολλά ενδιαφέροντα δείγματα. Η ΜΕΒΕΑ παρήγαγε το τρίκυκλο φορτηγό TW9, με το οποίο ανταγωνίστηκε τα μεγάλα ελληνικά τρίκυκλα φορτηγά με μέτρια όμως αποτελέσματα, όπως και το επιβατικό τρίκυκλο ROBIN. Τα οχήματα αυτά έφεραν τη μάρκα της RELIANT μαζί με αυτή της ΜΕΒΕΑ και παράχθηκαν από το 1970 και από το 1975 αντίστοιχα. Στα τέλη της δεκαετίας αυτής, εποχή διάδοσης των τζιποειδών στη χώρα μας, εμφανίστηκε το MEBEA FOX που ήταν το πιο εξελιγμένο προϊόν της εταιρείας και το μόνο τετράτροχο. Ήταν, επιπρόσθετα, και το μόνο ελληνικό τζιπάκι «πρώτης γενιάς» (τέλη δεκαετίας ΄70), χωρίς καμιά ονομασία ξένης εταιρείας. Στην πραγματικότητα βέβαια, ήταν πολύ λιγότερο ελληνικό από ό,τι φαινόταν. Είχε εξελιχθεί από τη RELIANT (αν και η ΜΕΒΕΑ ισχυρίζεται ότι συμμετείχε στο σχεδιασμό) και ήταν επιχείρηση μεταφοράς τεχνολογίας σε αντιστοιχία με παρόμοιες δραστηριότητες της RELIANT στην Τουρκία, το Ισραήλ και αλλού. Πάντως, είναι ενδιαφέρον ότι με το FOX ακολουθήθηκε η αντίστροφη διαδικασία παραγωγής από αυτή που συνήθως παρατηρείται μεταξύ προμηθευτή και δέκτη τεχνολογίας: παράχθηκε αρχικά από τη ΜΕΒΕΑ και όταν το 1983 σταμάτησε εδώ η παραγωγή του, η παραγωγή μεταφέρθηκε στην Αγγλία από τη RELIANT, όπου συνεχίσθηκε μέχρι το 1990!
Το 1977, η ΜΕΒΕΑ παρουσίασε μια πολύ εξελιγμένη δική της δημιουργία, το φορτηγάκι μοτοποδήλατο «206», ένα εξαιρετικά καλοσχεδιασμένο και μοντέρνο όχημα που έκανε τα ανταγωνιστικά PIAGGIO να μοιάζουν αρχαία σε σύγκριση με εκείνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν το 1983 στα πλαίσια γενικής κρίσης της εταιρείας σταμάτησε και η παραγωγή του «206», το όχημα άρχισε να κατασκευάζει, κάτω από άδεια, μια άλλη εταιρεία, η «ZUNDAPP ΕΛΛΑΣ», με έδρα την Καρδίτσα. Μια άλλη σημαντική δραστηριότητα της εταιρείας, ήταν και η κατασκευή κινητήρων δικύκλων από το 1967 με το όνομα «ΜΕΒΕΜΙ», τεχνολογίας της ιταλικής MINARELLI (για την παραγωγή των οποίων δημιουργήθηκε θυγατρική εταιρεία) που χρησιμοποιούνταν από την ίδια και εξάγονταν κυρίως στο Ιράν. Η ελληνική εταιρεία αντιμετώπισε προβλήματα - όπως και άλλες εταιρείες στον κόσμο με σχετικές δραστηριότητες – όταν στη χώρα αυτή ξέσπασε το ΄79 επανάσταση, με αποτέλεσμα να ακυρωθούν παραγγελίες που είχαν γίνει από το Ιράν.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, από την αρχή της δεκαετίας του ΄80 η ΜΕΒΕΑ αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα που ανέστειλαν πολλές δραστηριότητες της. Τα προβλήματα αυτά είχαν να κάνουν με τις γενικότερες συνθήκες της αγοράς, οδηγώντας τελικά στην παύση της λειτουργίας και αυτής της ιστορικής αθηναϊκής εταιρείας, ιδρυμένης το 1960, η οποία κατασκεύασε κυριολεκτικά κάθε είδος οχήματος.
Η ΜΕΒΕΑ συνεργάστηκε με πολλούς ξένους οίκους. Στον τομέα των επιβατικών αυτοκινήτων και τρικύκλων φορτηγών συνεργάστηκε με τη βρετανική «ειδικό» στα τρίκυκλα, αλλά και σε εξαγωγή τεχνογνωσίας RELIANT, κατασκευάζοντας μοντέλα της τελευταίας κάτω από άδεια. Το FOX σχεδιάστηκε από τη RELIANT, ειδικά για τη ΜΕΒΕΑ (αν και η ΜΕΒΕΑ δηλώνει ότι συμμετείχε στο σχεδιασμό) και ήταν παρόμοιο από τεχνολογικής άποψης με το πρόγραμμα ANADOL για τη τουρκική OTOSAN, με τη διαφορά ότι το τελευταίο ξεκίνησε ως κανονικό μοντέλο της RELIANT. Ας σημειωθεί ότι η ΜΕΒΕΑ αναλάμβανε κατασκευή που περιλάμβανε και το σασί, και όχι απλή συναρμολόγηση ή κατασκευή αμαξώματος σε εισαγόμενο πλαίσιο. Όταν το 1983 σταμάτησε η παραγωγή του FOX στην Ελλάδα, η RELIANT αποφάσισε να το παραγάγει στην Αγγλία, όπου «έζησε» ως το 1990. Το 1985, έγινε κάποια συζήτηση για παραγωγή ενός άλλου σχεδίου επιβατικού αυτοκινήτου της RELIANT, της κλάσης CITROEN BX, χωρίς όμως συνέχεια.
Πηγή : Βιβλιο Made in Greece