Ο χρήστης charmak66 έγραψε:

Eίχαμε συζητήσει γι αυτό! Απίστευτο. Μου χε κοπεί η φωνή όταν το πρωτοείδα. Αυτό που με σκοτώνει είναι το λαούτο.

Είχα ζητήσει και συμβουλές και μου χες πει να γράψω τι είδος μ' αρέσει πάνω-κάτω, αλλά αμέλησα. Αυτά που παίζουν τι είναι; Του ίδιου είδους;

Κι εγώ αμέλησα Θα επανέλθω αργότερα με κείμενο-σεντονάκι ειδικά για λαούτο-lovers!

Και να θυμάστε: Λαούτο χωρίς λύρα ΓΙΝΕΤΑΙ. Λύρα χωρίς λαούτο ΔΕΝ γίνεται. Αυτα τα ολίγα αρχικά για το τόσο παραγνωρισμένο και υποτιμημένο όργανο.

Ο χρήστης Hellenic tifosi έγραψε:

Eίχαμε συζητήσει γι αυτό! Απίστευτο. Μου χε κοπεί η φωνή όταν το πρωτοείδα. Αυτό που με σκοτώνει είναι το λαούτο.

Είχα ζητήσει και συμβουλές και μου χες πει να γράψω τι είδος μ' αρέσει πάνω-κάτω, αλλά αμέλησα. Αυτά που παίζουν τι είναι; Του ίδιου είδους;

Κι εγώ αμέλησα Θα επανέλθω αργότερα με κείμενο-σεντονάκι ειδικά για λαούτο-lovers!

Και να θυμάστε: Λαούτο χωρίς λύρα ΓΙΝΕΤΑΙ. Λύρα χωρίς λαούτο ΔΕΝ γίνεται. Αυτα τα ολίγα αρχικά για το τόσο παραγνωρισμένο και υποτιμημένο όργανο.

Αυτο που θυμαμαι εντονα απο την Κρητη, ειναι το Λαουτο.
Θυμαμαι απο την πενταημερη στο σχολειο.... Τοτε.... Ειχαμε παει σ ενα κεντρο στο Ρεθυμνο, στην παλαινα πολη, οπου ειχε ζωντανη μουσικη.
Αναμεσα στους 50αρηδες και 60αρηδες μουσικους ηταν κ ενα παλικαρι 25~27 χρονων που επαιζε Λαουτο.
Εδινε την ψυχη του!

Καναμε το μαγαζι ανω-κατω....
Δεν υπηρχε τραπεζι που να καθεται κοσμος.
Ολοι στο χορο!

Περί λαούτου

Το λαούτο πρέπει να πρωτοεμαφανίστηκε στην Κρήτη κάπου στον 17ο-18ο αιώνα, αλλά στην αρχή η διάδοση του ήταν περιορισμένη στα Χανιά.

Στην υπόλοιπη Κρήτη η συνοδεία της λύρας γινόταν είτε με νταουλάκι και κιθράρα(στην Ανατολική Κρήτη), είτε με τα γερακοκούδουνα(μικρά καμπανάκια πάνω στο δοξάρι που κουδουνίζουν ρυθμικά με το παίξιμο του δοξαριού).

Σιγά σιγά το λαούτο εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Κρήτη, με διαφοροποιήσεις βέβαια.

Στα Χανιά (και όταν μιλάμε για Χανιά σχεδόν αποκλειστικά εννοούμε τις Δυτικές επαρχίες Κισσάμου και Σελίνου, που είναι και οι μουσικές πρωτεύουσες του Νομού) το λαούτο συνεχώς 'σολάρει'. Δεν παίζεται δηλαδή 'πασαδόρικα', συνοδεύοντας απλώς αλλά εκτελεί ακριβώς την ίδια μελωδία με τη λύρα ή το βιολί. Αυτό σίγουρα αφαιρεί δυναμικότητα, αλλά από την άλλη προσθέτει πολύ 'χρώμα' στα κομμάτια.

ΣΤην υπόλοιπη Κρήτη το λαούτο παιζόταν αποκλειστικά πασαδόρικα, ωστόσο στην πορεία επικράτησε και εκεί το σολιστικό παίξιμο. Απλώς σιγά σιγά εμφανίστηκαν και σχήματα με δύο λαούτα, το ένα από τα οποία σολάρει, και τα άλλο κρατάει απλώς το χρόνο. Βέβαια ακόμα και στο πασαδόρικο παίξιμο μπορούν να υπάρχουν τεράστιες διαφορές από τόπο σε τόπο. Εντελώς διαφορετικά συνοδεύουν στα Ανώγεια απ´ όσο στο Λασίθι για παράδειγμα.

Και ερχόμαστε στο ΣΗΜΕΡΑ. Δυστυχώς το λαούτο πλέον έχει περάσει 'στην άλλη όχθη'. Από εκεί που κανείς δεν έπαιζε σολιστικά, πλέον οι πιτσιρικάδες λαουτιέρηδες κάνουν 'κόντρες' ποιός θα παίξει πιο γρήγορα, σαν μπουζουξήδες της παραλιακής. Το 'σκυλοκρητικό' είδος είναι δυστυχώς στα πάνω του, και μοιραία γίνεται αυτός ο διαγωνισμός κακοφωνίας. Αμ δεν είναι έτσι κοπέλια!

Υπάρχουν λαουτιέρηδες που παίζουν 'μπερντελίδικα', με δεξιοτεχνικό ύφος, χρώμα στο παίξιμο τους και μερακλίκι τέτοιο, που δεν πιάνει ΜΠΑΖΑ μπροστά του το κάθε ταχυδαχτυλουργικό φάλτσο που μπορεί να κάνουν οι άλλοι. Είμαστε αρκετά τυχεροί που έχουμε κοντά μας τον Ψαρογιώργη(Γιώργης Ξυλούρης, ανηψιός του Νίκου), τον αρχηγό της 'Α' Εθνικής' του λαούτου , και έναν εκπληκτικά εκφραστικό μουσικό και τραγουδιστή.

Για να γίνουν τα παραπάνω πιο κατανοητά, ακούστε αυτό το απόσπασμα ζωντανής ηχογράφησης, που ο Στέλιος Λαϊνάκης και ο Πέτρος Καρμπαδάκης παίζουν ορισμένα παλιά κομμάτια. 2 λαούτα μόνα τους, αργά και μερακλίδικα.

http://rapidshare.com/files/40077463/04 ... a.mp3.html

Κλασικό παράδειγμα δυναμικού πασαδόρικου παιξίματος υπάρχει στο βιντεάκι της προηγούμενης σελίδας από τα Ανώγεια. Μάλιστα ο ίδιος ο Αεράκης ζητά επιτακτικά από τους πασαδόρους του να παίξουν 'σκούπα', δηλαδή δυναμικά, χωρίς να σολάρουν. (Το όργανο ακριβώς δίπλα στον Αεράκη είναι μαντόλα, δηλαδή λίγο μεγαλύτερο μαντολίνο)

Και ένα απόσπασμα που τα έχει όλα: Πατεράκης(λυρα), Ψαρογιώργης/Φραγκιαδάκης(λαούτα), που φαίνεται το σχήμα με τα δύο λαούτα(ένα σολάρει, το άλλο συνοδεύει).

Youtube Video

Ο χρήστης Hellenic tifosi έγραψε:

Θέλω να ρωτήσω αυτούς που είναι από την Κρήτη με τα νέα παιδιά τι γίνεται;
Ακολουθούν τυφλά την «παράδοση»; Το θεωρούν υποχρέωση τους να συνεχίσουν να τηρούν το έθιμο ή «σέρνονται» προς τα εκεί φοβούμενοι μην και θεωρηθούν μιάσματα;
Υπάρχει ισχυρός αντίλογος στο νησί;
Υπάρχουν ενδείξεις ότι αρχίζουν να αλλάζουν τα πράγματα;
Στα αστικά κέντρα τουλάχιστον είναι καλύτερα τα πράγματα;

Πολλά ρωτάω αλλά στο ίδιο κλίμα είναι όλα.

Χμ, ενδιαφέρουσα η απορία σου, θα προσπαθήσω όσο μπορώ να τη λύσω( σημειώνοντας βέβαια ότι τα συμπεράσματα μου προκύπτουν αποκλειστικά από προσωπικές παρατηρήσεις).

Κατ' αρχήν, για να ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα. Ουσιαστικό ΠΡΟΒΛΗΜΑ παραβατικότητας έχουμε χοντρικά σε 3-4 επαρχίες (Αποκόρωνας/Σφακιά στα Χανιά, Μυλοπόταμος στο Ρέθυμνο, Μονοφάτσι στο Ηράκλειο). Πέραν τούτων δε νομίζω ότι συναντούμε κάτι ΤΟΣΟ διαφορετικό σε σχέση με τις άλλες περιοχές της Ελλάδας.

ΔΥστυχώς στις επαρχίες που προανέφερα, τα προβλήματα διαιωνίζονται και στις επόμενες γενιές. Ειδικά στο Μυλοπόταμο, τα ορεινά χωριά ακμάζουν, και ο πληθυσμός τους αυξάνεται συνεχώς, λόγω του συνδυασμού επιδοτήσεων και παράνομων δραστηριοτήτων. Οι νέοι σπάνια τελειώνουν το Λύκειο(και συνήθως 'σπρώχνοντας'), και ακόμα πιο σπάνια σπουδάζουν.

Στις αστικές περιοχές της Κρήτης δεν υπάρχει σημαντική διαφορά με αντίστοιχες αστικές περιοχές της υπόλοιπης Ελλάδας. Στα Χανιά οι νέοι ακούν από ελάχιστη έως καθόλου Κρητική μουσική. Ακόμα και σε γάμους η μουσική είναι πολλές φορές 'μεικτή' (λίγο Κρητικά, πολύ Ελληνικά/Ευρωπαϊκά). Στο Ρέθυμνο αυτό συναντάται πολύ λιγότερο, όπως και στο Ηράκλειο.

ΣΤην ύπαιθρο(ακόμα) τα πράγματα είναι αλλιώς. Ακόμα θα συναντήσεις πανηγύρια το καλοκαίρι(καμιά σχέση βέβαια με παλιότερα), γάμους, βαφτίσεις και γιορτές με έντονο τοπικό 'χρώμα', καθώς και βέβαια πολύ πιο έντονο 'βίωμα' του γλεντιού. Το γλέντι, ο χορός, το τραγούδι ήταν (και εξακολουθεί ευτυχώς να είναι) πρωτίστως ΒΙΩΜΑ. Η διαφορά βέβαια ανάμεσα στους παλιούς(και λέγοντας 'παλιούς' δεν εννοώ τους γονείς μας, αλλά τους παπούδες μας) και σε εμάς είναι χαώδης, όσο καλά κι αν μάθουμε να χορεύουμε από τους 'δασκάλους'.

Άλλωστε, και για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, η 'παράδοση' της Κρητης όπως την εννοούμε σήμερα ποτέ δεν υπήρξε υπόθεση των αστών(με εξαίρεση τα 'ταμπαχανιώτικα', αστικά Κρητικορεμπέτικα τραγούδια). Ο Ξυλούρης μάλιστα έχει δηλώσει σε συνέντευξη του ότι όταν το '50 κατέβαινε με τη λύρα στην πόλη τον έλεγαν χωριάτη και ντρεπόταν. Αν λοιπόν ο Ψαρονίκος δεν είχε εμφανιστεί στα μουσικά μας πράγματα ίσως πολλά σήμερα να ήταν αλλιώς.

Περιμένω να με συμπληρώσουν και τα υπόλοιπα παιδιά, που ζώντας περισσότερο καιρό στην Κρήτη θα έχουν σίγουρα περισσότερα να πουν. Εγώ δυστυχώς περιορίζομαι μόνο σε κάποιες βδομάδες το χρόνο, και όσα Σ/Κ μπορώ να ξεκλέψω. Μακάρι να γύριζα πίσω στα μαθητικά/φοιτητικά, που πέρναγα τουλάχιστον 4 μήνες το χρόνο κάτω.

+1

Ανεβάζω σιγά σιγά ορισμένα βιντεάκια στο youtube, ελπίζω μέχρι το βραδάκι να γράψω ένα 'σεντονάκι' με τα ανάλογα links

o elenxos oplon doulevh.rotiste ton xitler kai ton stalin

Ο χρήστης Hellenic tifosi έγραψε:
Ανεβάζω σιγά σιγά ορισμένα βιντεάκια στο youtube, ελπίζω μέχρι το βραδάκι να γράψω ένα 'σεντονάκι' με τα ανάλογα links

Βαγγέλη ακόμα το σεντόνι;

Ο χρήστης EMMANOYHL έγραψε:

Ανεβάζω σιγά σιγά ορισμένα βιντεάκια στο youtube, ελπίζω μέχρι το βραδάκι να γράψω ένα 'σεντονάκι' με τα ανάλογα links

Βαγγέλη ακόμα το σεντόνι;

Έχω πρόβλημα με 1 βίντεο.

Θα ξαναπροσπαθήσω!

Ο χρήστης nasos/sti έγραψε:
εχω ηχους απο καλεσνικωφ στο κινητο απο προπερσι που πηγα σε γαμο φιλου.ρεθυμνο.

Εγώ μάζεψα 2 κάλυκες πέρσι σε γάμο - έκαιγαν όταν προσγειώθηκαν στο τραπέζι.

Εγώ έχω καμιά 50αριά κάλυκες που μάζεψαν προχθές τα παιδιά μου κάτω από ένα πλάτανο, κερδίζω τίποτα;

Από ΑΚ47;

Όλα καλά! Έχω 4-5 βιντεάκια, και μάλλον δε θα γράψω σεντονάκι αλλά ολόκληρη προίκα

Πέστε πόσους κάλυκες θέλετε και από τι όπλο και κανονίζω να σας σταλούν ταχυδρομικός!!!

Ο χρήστης leonp έγραψε:
Από ΑΚ47;

Ω, ναι!

θα γινε καμια εμπλοκη..

Έτσι φαίνεται! 'Γάμος', είπε ο ταβερνιάρης. Κρητικές κωδικές ονομασίες, μάλλον.

Ο χρήστης nasos/sti έγραψε:

Πέστε πόσους κάλυκες θέλετε και από τι όπλο και κανονίζω να σας σταλούν ταχυδρομικός!!!

εχεις πολλα πμ..

Δεν φαντάζεσαι πόσα!!!

Ο χρήστης EMMANOYHL έγραψε:

Ανεβάζω σιγά σιγά ορισμένα βιντεάκια στο youtube, ελπίζω μέχρι το βραδάκι να γράψω ένα 'σεντονάκι' με τα ανάλογα links

Βαγγέλη ακόμα το σεντόνι;

Έτοιμη η προίκα!!

Βαγγέλης Βαρδάκης
Ξεκινάμε λοιπόν από την πλέον παραμελημένη γωνιά της Κρήτης, το Λασήθι. Ο Βαγγέλης Βαρδάκης είναι κατα τη γνώμη μου ίσως ο κορυφαίος βιολιστής της Ανατολικής Κρήτης(και σίγουρα από τους πλέον παραδοσιακούς).

Στο μικρό απόσπασμα εξηγεί με λίγα λόγια την παράδοση του τόπου του, που φαίνεται πεντακάθαρα και στο παίξιμο του: Λυρική, μελωδική, ήρεμη, αλλά και τόσο όμορφη ταυτόχρονα. Στο πρώτο μουσικό απόσπασμα τον 'Αγκαλιαστό' παίζει ο λυράρης Χαρίλαος Παπαδάκης(όταν ο Βαρδάκης εξηγεί ποιός ήταν ο χορός). Κατόπιν, ο Βαρδάκης παίζει κοντυλιές και στη συνέχεια Λασηθιώτικο πηδηχτό. Ο συγκεκριμένος χορός μοιάζει αρκετά με το Μαλεβιζιώτη, αλλά είναι προσαρμοσμένος στο Λασηθιώτικο μουσικό και χορευτικό ύφος.

Προσέξτε πόσο 'ανάλαφρα' ακούγεται η μελωδίο, με την αντίστοιχη συνοδεία της κιθάρας και του λαούτου και αντιπαραβάλλετε με το επόμενο βίντεο.

Νικηφόρος Αεράκης - Ανωγειανή παρέα
.....η αλλιώς, καμμία σχέση με το προηγούμενο!

Ανεβαίνοντας στα ορεινά Ανώγεια το ύφος της μουσικής αλλάζει εντελώς, από περίτεχνο και 'ανάλαφρο' γίνετα πολύ πιο 'αδρό' και δυναμικό, κάτι που γίνεται πασιφανές μετά το 3:45 περίπου. Όπως είπα και παραπάνω, δείτε πόσο διαφορετικά χρησιμοποιείται το λαούτο ως 'πασαδόρικο' όργανο από την Ανατολική Κρήτη. Είναι πραγματικά εμφανές το πόσο μεταμορφώνεται το ηχητικό αποτέλεσμα ανάλογα με το όργανο συνοδείας (και πως το χρησιμοποιείς)

Το μερακλίκι και η όρεξη που βγάζει ο άρρωστος Αεράκης είναι κάτι ανεπανάληπτο. Δεν τυγχάνει άδικα τόσο μεγάλου σεβασμού στο χωριό του, αλλά και στην Κρήτη γενικότερα.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να 'γκρινιάξω' και λιγάκι. ΣΠουδαίος ο Αεράκης, μεγάλη η παράδοση των Ανωγείων, αλλά κάπου η πολλή διαφήμιση με έχει κουράσει. Είπαμε, όχι και να αφιερωθεί ολόκληρη η δεύτερη εκπομπή(και ένα σεβαστό κομμάτι της πρώτης) σε ένα και μόνο χωριό αφήνοντας απ' έξω πολύ σημαντικά πράγματα.

Δυστυχώς τα Ανώγεια(με όλα τα καλά τους, κανείς δεν το αρνείται) αυτή τη στιγμή πλασάρονται σαν 'το τελευταίο οχυρό' της γνήσιας Κρητικής μουσικής, και σαν η πλουσιότερη περιοχή από πλευράς μουσικής παράδοσης. Δεν είναι έτσι όμως...

Γλέντι σε ορεινό χωριό
.....η αλλιώς, ο Αντωνόπουλος ΔΙΝΕΙ ΡΕΣΤΑ. Εν προκειμένω το ρεπορτάζ αφορά γάμο στα Ανώγεια αλλά τα όσα αναφέρει έχουν -περίπου- γενική ισχύ, και οι σημαντικές παρατηρήσεις πέφτουν βροχή:

• 'Οι άνθρωποι κρατάμε από την παράδοση ό,τι μας βολεύει': Με άλλα λόγια, είναι εντελώς διαφορετικό να κρατάς τις αξίες, την πρεπιά του παρελθόντος και να τα προσαρμόζεις στο σήμερα, και εντελώς διαφορετικό να ξεχνάς εντελώς αυτά που δε σε βολεύουν και να μένεις δογματικά προσκολλημένος σε άλλα. Κλασικό παράδειγμα η γνωστή μας από τις περασμένες σελίδες οπλοχρησία, όπου δεν είναι τίποτε άλλο παρά δογματική προσκόλληση σε κάτι πεθαμένο προ πολλού
• 'Από τότε που ο μουσικός εξυψώθηκε στο πάλκο έπαψε να είναι ο αρχηγός του γλεντιού': H ATAKA Χωρίς πολλά λόγια, έκλεισε εδώ όλη την ουσία. Παλιότερα που ο μουσικός δεν ήταν επαγγελματίας, μπορεί να ήταν σαφώς λιγότερο δεξιοτέχνης, αλλά ήταν λίγο-πολύ 'ο χωριανός μας', με αποτέλεσμα τα γλέντια να είναι πολύ πιο συμμετοχικά. Δείτε για παράδειγμα πόσο μεγαλύτερη ομοιογένεια υπάρχει στο προηγούμενο βίντεο με την παρέα(το μεγάλο ζωντανό κύτταρο της παράδοσης).
• Από την άλλη, πολύ σωστά έχει πει ο σχολιαστής προηγουμένως, η παράδοση ΕΙΝΑΙ ζωντανή σήμερα, και τα πολυάριθμα πανηγύρια, γλέντια, παρέες, γάμοι και βαφτίσεις το πιστοποιούν. Δεν ξέρω αν φαίνομαι 'γκρινάρης', αλλά οι παρατηρήσεις μου είναι πάντα στο πλαίσο του 'εχθρός του καλού είναι το καλύτερο'

Ψαρογιώργης
Σε προηγούμενο ποστ μου τον είχα αποκαλέσει 'Α' Εθνική του λαούτου', τώρα έχετε την ευκαιρία να τον ακούσετε και εσείς να παίζει μερακλίδικα και να τραγουδά. Σπουδαίος δεξιοτέχνης και μερακλής, με προσωπική 'σφραγίδα' στο παίξιμο, συνεχίζει επάξια την καλλιτεχνική ιστορία της οικογένειας του

Μαρτσάκης στην Κίσσαμο
Και φτάνουμε στη μεγάλη μου αγάπη, την Κίσσαμο!

Στη Δυτικότερη επαρχία του νησιού δεσπόζει το βιολί, καθώς και μια ιδιαίτερη χορετική απόδοση του συρτού(που γεννήθηκε εκεί), καθώς και του Πεντοζαλιού.

Στο βίντεο παίζει ο βιολί ο Αντώνης Μαρτσάκης σε κάποιο τοπικό πανηγύρι και χορεύουν πεντοζάλι(προσέξτε πόσο δυναμική είναι η μουσική και ο χορός).

Ο σχολιαστής επιβεβαιώνει τα όσα λέγαμε παραπάνω, καθώς μιλάει για τα αναρίθμητα πανηγύρια του καλοκαιριού. Επίσης, αναφέρει πολύ σωστά ότι όσο κι αν έχουν εμφανιστεί πολλά 'σκυλο-κρητικο-ποπ' φρούτα, είναι πολύ εύκολο ακόμα και σήμερα να πετύχεις γλέντια με τα παραδοσιακά όργανα.

ΣΤο τέλος του βίντεο ο Μαρτσάκης μιλάει για κατι που δυστυχώς η πλειοψηφία των μουσικών δεν μπαίνει στον κόπο να μελετήσει: το πως θα παρακολουθεί ο λυράρης/βιολάτορας τον χορευτή, ώστε να 'τσακίζει' ακριβώς την ώρα που ολοκληρώνει τη χορετυτική του κίνηση.

Ελπίζω να μη βαρεθήκατε!

edit: Ξέχασα (και είναι μεγάλο μου λάθος) να κάνω σαφές ότι τα σχόλια στα βιντεάκια είναι αποκλειστικά δικά μου, και πηγάζουν από τις δικές μου εμπειρίες και απόψεις. Οποιοσδήποτε έχει άλλη άποψη/εμπειρία θα χαρώ πολύ να τη διατυπώσει. Μέσα από τη διαφωνία και την ανταλλαγή απόψεων μαθαίνουμε όλοι.

Και φυσικά εννοείται ότι αν θέλει κανείς να τα διαπιστώσει ιδίοις όμμασι, το καλοκαίρι έφτασε, η Κρήτη είναι ΓΕΜΑΤΗ πανηγύρια και γλέντια. Αν τύχει και κατέβετε κάτω, τον Αύγουστο μπορούμε να βρεθούμε μεταξύ κρασίου και γαμοπίλαφου

Μπράβο Βαγγέλη πολύ καλή δουλειά. Ομολογώ όμως με θέλγει επίσης πολύ η αντροπαρέα (συνήθως) χωρίς όργανα που είτε τραγουδά ριζίτικα είτε λέει μαντινάδες με το ιδιαίτερο χρώμα που της δίνει η ο ιδιαίτερος τρόπος απαγγελίας κάτι μεταξύ λόγου και τραγουδιού.

Κάτι θα κάνουμε και για σένα!

Ο χρήστης EMMANOYHL έγραψε:
Μπράβο Βαγγέλη πολύ καλή δουλειά. Ομολογώ όμως με θέλγει επίσης πολύ η αντροπαρέα (συνήθως) χωρίς όργανα που είτε τραγουδά ριζίτικα είτε λέει μαντινάδες με το ιδιαίτερο χρώμα που της δίνει η ο ιδιαίτερος τρόπος απαγγελίας κάτι μεταξύ λόγου και τραγουδιού.

Έτοιμο!
http://rapidshare.com/files/42364437/Se ... s.mp3.html

Βαγγέλη μήπως έχεις το περιβολάκι το όμορφο;