Με αφορμή την κλασική ατάκα περί ιμάντα χρονισμού που άκουσα πάλι σήμερα όταν πήγαμε το αμάξι μιας φίλης για σέρβις ('αν σου σπάσει θα στραβώσουν οι βαλβίδες και μετά θα σου πάει ο κούκος αηδόνι') και με το πόσο συμφέρει η συχνή [και αρκετά ακριβή για τους περισσότερους] αλλαγή ιμάντα τα συνεργεία, καθώς και με το πόσο τρομάζουν πολλοί με την ιδέα να σπάσει ο ιμάντας ή πόσο καθυστερούν την αλλαγή του οι πιο αισιόδοξοι,'υποψιασμένοι', κλπ από εμάς είπα ν' ανοίξω αυτό το τόπικ για να ανταλλάξουμε εμπειρίες και απόψεις επί του θέματος και να δοθούν απαντήσεις σε κάποια ερωτήματα που πολλοί ενδεχομένως να έχουν.

Λίγο bacground. Ο ιμάντας χρονισμού συνδέει το στροφαλοφόρο με τον/ους εκκεντροφόρο/ους δίνοντας σωστά συγχρονισμένη κίνηση στις βαλβίδες εισαγωγής & εξαγωγής [και πολύ συχνά στην αντλία νερού & την αντλία λαδιού]. Τυπικά είναι κατασκευασμένος από λάστιχο (όπως το αρκετά ανθεκτικό στις μεγάλες θερμοκρασίες nitrile/HSN) ενισχυμένο με ύφασμα & κάποιο layer από Kevlar/Twaron/Fiberglass. Δεν του αρέσει η επαφή με λάδια, νερό, κλπ και δε χρειάζεται λίπανση. Αν τυχόν σπάσει μπορεί, ανάλογα με τον τύπο του κινητήρα (interference, όπου οι βαλβίδες και το πιστόνι 'μοιράζονται' ένα μέρος της διαδρομής τους μέσα στον κύλινδρο, ή non-interference, όπου βαλβίδες και πιστόνια δε μπαίνουν ποτέ τα μεν στη διαδρομή των δε - π.χ. Mazda Β-series), από το να προκληθεί σοβαρή ζημιά (στραβωμένες βαλβίδες κλπ) μέχρι απλά να ακινητοποιηθεί το αυτοκίνητο μέχρις ότου αντικατασταθεί ο ιμάντας.

Συνήθως το κόστος αντικατάστασης του είναι αρκετά υψηλό όχι τόσο λόγω ανταλλακτικού [που imho είναι ΤΡΑΓΙΚΑ overpriced ως κιτ] αλλά και εργασίας τοποθέτησης, αφού η πρόσβαση σε αυτόν απαιτεί λύσιμο 'του μισού αμαξιού' από κάποιον γνώστη και σωστή δουλειά (καλό είναι να μην περισσέψουν τίποτα βιδίτσες και σας τις γυρίσουν πίσω σε πλαστικό σακουλάκι, να είναι σωστά τεντωμένος, κλπ).

Πώς φθείρεται ο ιμάντας? Καταρχήν ελάχιστα φθείρεται η επιφάνειά του από την όποια τριβή του στις τροχαλίες που τον περιστρέφουν και περιστρέφει. Αλλά σιγά-σιγά το υλικό του γερνάει - σε αυτό βοηθούν και παράγοντες όπως οι θερμοκρασίες, η παρατεταμένη ακινησία εξαιτίας της οποίας μπορεί να μείνει τεντωμένος πολύ καιρό στην ίδια θέση, και γενικά η χρήση του αυτ/του σε 'extreme' συνθήκες. Αν ήταν να πούμε 'τι του αρέσει' ώστε να διατηρείται 'σε φόρμα' θα μπορούσαμε να πούμε ότι του αρέσει να κάνει σχετικά λίγα και χαλαρά χλμ τη μέρα κάθε μέρα, κατά προτίμηση σε Εθνική Οδό, με νορμάλ θερμοκρασίες.

Οι περισσότεροι κατασκευαστές δίνουν προληπτικό διάστημα αντικατάστασης του ιμάντα από 4 έως και 10 χρόνια και 60K ως 120K χλμ. Κάποια συνεργεία συνηθίζουν να προτείνουν αλλαγή ακόμα και στα 3 χρόνια ανεξαρτήτως χιλιομέτρων (=πιο συχνά απ' όσο αλλάζουν μερικοί ελαστικά!).

Πώς προκύπτουν αυτά τα νούμερα (χρόνια & χλμ) και πόσο μπορούμε να τα 'τεντώσουμε' εκ του ασφαλούς?

Καταρχήν, κανένας κατασκευαστής δε θέλει να μένει από ιμάντα έστω και ένα ελάχιστο ποσοστό των αμαξιών που παράγει, εφόσον ακολουθούνται οι οδηγίες συντήρησης που προτείνει στο manual. Διαφορετικά είναι πολύ εύκολο να βγει βρώμα περί αξιοπιστίας. Άρα για να προτείνει διάστημα αλλαγής του ιμάντα δε θα πάρει τον ιδανικό οδηγό και τις ιδανικές συνθήκες αλλά θα προβλέψει -με κάποιο **περιθώριο ασφαλείας **προφανώς- και για τις συνθήκες στις οποίες θα υποβάλλει το αυτοκίνητο το 'σχεδόν χειρότερο' π.χ. 1% αυτών που θα το πάρουν. Ίσως αυτό να περιλαμβάνει μεγάλες περιόδους ακκινησίας σε καλοκαιρινό λιοπύρι, χειμώνα στους μείον τόσους, σκίσιμο, κλπ, και ίσως τα π.χ. 60Κ χλμ να γίνουν σε κίνηση πόλης αντί ταξίδια (πολύ χαμηλότερη μ.ω.τ. και άρα πολύ περισσότερες ώρες λειτουργίας του κινητήρα). Αλλιώς θα έχει ταλαιπωρηθεί ο ιμάντας ενος αυτ/του που στα 4 χρόνια έχει κάνει ~40Κ χλμ κάνοντας χαλαρά περί τα 30χλμ τη μέρα σε Ε.Ο. στους 20 βαθμούς κι αλλιώς αυτού που έχει 60Κ με το 90% αυτών να είναι μέσα στην πόλη, με μπόλικα σκισήματα, περιόδους ακινησίας, κλπ, κλπ και άλλες πιθανότητες θα έχει να σπάσει ο ένας, άλλες ο άλλος. Και για τους δύο όμως θα πρέπει οι πιθανότητες αυτές να είναι ΑΜΕΛΗΤΕΕΣ μέσα στα πρώτα 4 χρόνια (έστω ότι αυτό ορίζεται στην περίπτωσή μας ως το 'ασφαλές διάστημα αλλαγής για κάθε είδους χρήση'), διαφορετικά ο κατασκευαστής ρισκάρει χοντρά. Αν λοιπόν αυτού που το ταλαιπώρησε μέσα στα 4 χρόνια οι πιθανότητες να σπάσει μέσα στον 5ο χρόνο πρακτικά αγγίζουν το π.χ. 15% (Στα 20 αμάξια, θα σπάσουν 3 ιμάντες), αυτού που δεν το έχει ταλαιπωρήσει μπορεί να είναι π.χ. 8% ή και λιγότερο. Και οι δύο θα μπουν, όμως, τυπικά στο ίδιο 'τσουβάλι' αφού τυπικά στα 4 χρόνια 'λήγει' ο ιμάντας τους ασχέτως του τι έχει τραβήξει το αμάξι.

Στην πράξη ο χρόνος και η 'δουλειά' (που κανονικα δε θα έπρεπε να μετριέται μόνο με τα χλμ αλλά με πρόγραμμα που να υπολογίζει κι άλλες παραμέτρους...) λειτουργούν αθροιστικά, δηλαδή αυτό που γερνάει τον ιμάντα είναι το άθροισμά τους. Και φυσικά όσο λίγο κι αν το ταλαιπώρησες τα συνεργεία τα συμφέρει να φοβάσαι μη σπάσει και να τον αλλάξεις το συντομότερο δυνατό. Εasy money είναι, μακάρι να τον άλλαζες και κάθε χρόνο αν δεν είχες πρόβλημα να πιστέψεις ότι είναι 'must'.

Στο οικογενειακό Megane ΙΙ τον αλλάξαμε στα 5 χρόνια. Ο μηχανικός που τον άλλαξε είπε ο ίδιος ότι ήταν σαν καινούργιος (τον κράτησα και τον έχω) και πιθανότατα να άντεχε άλλο τόσο με την ίδια καταπόνηση. Στο δικό μου (206) ο κατασκευαστής κυκλοφόρησε τεχνική οδηγία που δίνει διάστημα αντικατάστασης τα 10 χρόνια και 90-120Κ χλμ ανάλογα τη χρήση. Στο 306 (2.0) που είχε ο αδερφός μου ο ιμάντας δεν είχε αλλαχθεί ποτέ επί 10 χρόνια κι όλα καλά - αυτό σε συνθήκες Λονδίνου. Αλλά έχω ακούσει και για φάσεις που κάποιος που δεν το πολυχρησιμοποιούσε το αμάξι του πήγε μετά από καιρό να το πάρει για βόλτα ενώ είχε περάσει κατά πολύ το διάστημα προληπτικής αλλαγής του ιμάντα και την 'άκουσε' με το καλημέρα...

Πόσο μπορεί, λοιπόν, να παρατείνει κάποιος σχετικά εκ του ασφαλούς τα διαστήματα αλλαγής, ανάλογα πάντα με τη χρήση και τις συνθήκες 'ζωής' του αυτ/του? Πόσο μοιάζει η περίπτωση με το να προσθέσουμε π.χ. 20% περισσότερα άλογα σε ένα τουρμπάτο μοτέρ μόνο και μόνο αλλάζοντας πρόγραμμα, μειώνοντας ως ένα βαθμό την αξιοπιστία του ή την αντοχή του στο χρόνο? Πολλοί δε φτάνουν καν σε σημείο να πρέπει ν' αλλάξουν ιμάντα καθώς το αμάξι το κρατάνε 2-3 χρόνια και μετά το διώχνουν αλλά κάποιος που σκοπεύει να το κρατήσει αρκετά μπορεί να βρεθεί σε φάση που να προτιμά π.χ. τα ίδια χρήματα, αν δεν του περισσεύουν, να τα δώσει για καινούργια λάστιχα και ν' αφήσει τον ιμάντα γι αργότερα - πόσο αργότερα είναι το θέμα, που αφενώς μεν δεν είναι όλα τα αμάξια, οι οδηγοί και οι συνθήκες τα ίδια, αφετέρου το συνεργείο θα σε τρομάξει, λες και στις 59.000 χλμ και στα 4 χρόνια παρά κάτι είναι τέλειος ο ιμάντας και δεν υπάρχει κανένας λόγος ν' ανησυχείς, και ξαφνικά 1 μήνα και 2000 χλμ αργότερα οι πιθανότητες να σπάσει και να σε αφήσει έχουν αυξηθεί ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ (και σίγουρα όχι γραμμικά)...

'Το εργοστάσιο λέει αυτό που λέει για να είναι καλυμμένο σε κάθε περίπτωση κι από εκεί και πέρα εσύ ρισκάρεις όσο θες' είναι η συνηθέστερη άποψη. Αλλά επειδή τα πράγματα δεν είναι ούτε άσπρα ούτε μαύρα, επειδή η 'υγεία' ενός εξαρτήματος όπως ο ιμάντας δεν αλλάζει ξαφνικά (ούτε με τα χλμ ούτε με τα χρόνια) αλλά γραμμικά κι επειδή οι κατασκευαστές αφήνουν μεγάλα περιθώρια ασφαλείας, θα μπορούσαμε αν μη τι άλλο να συγκεντρώσουμε τις εμπειρίες μας και να δούμε π.χ. αν θα έπρεπε την επόμενη φορά που θα προγραμματίσουμε σέρβις να αναθεωρήσουμε κάποιες προτεραιότητες που έχουμε βάλει.

Το δημοψήφισμα δεν είναι τόσο σημαντικό (απλά για να δούμε πώς σκεφτόμαστε οι περισσότεροι) - πιο σημαντικές είναι οι εμπειρίες του καθενός, είτε προς τη μία κατεύθυνση (π.χ. 'τον έχω αφήσει κι έχει πιάσει αράχνες και δε λέει να σπάσει!') είτε προς την άλλη ('λίγος καιρός πέρασε από το διάστημα που πρότεινε ο κατασκευαστής και μου έμεινε στο χέρι!').

Με αφορμή την κλασική ατάκα περί ιμάντα χρονισμού που άκουσα πάλι σήμερα όταν πήγαμε το αμάξι μιας φίλης για σέρβις ('αν σου σπάσει θα στραβώσουν οι βαλβίδες και μετά θα σου πάει ο κούκος αηδόνι') και με το πόσο συμφέρει η συχνή [και αρκετά ακριβή για τους περισσότερους] αλλαγή ιμάντα τα συνεργεία, καθώς και με το πόσο τρομάζουν πολλοί με την ιδέα να σπάσει ο ιμάντας ή πόσο καθυστερούν την αλλαγή του οι πιο αισιόδοξοι,'υποψιασμένοι', κλπ από εμάς είπα ν' ανοίξω αυτό το τόπικ για να ανταλλάξουμε εμπειρίες και απόψεις επί του θέματος και να δοθούν απαντήσεις σε κάποια ερωτήματα που πολλοί ενδεχομένως να έχουν.

Λίγο bacground. Ο ιμάντας χρονισμού συνδέει το στροφαλοφόρο με τον/ους εκκεντροφόρο/ους δίνοντας σωστά συγχρονισμένη κίνηση στις βαλβίδες εισαγωγής & εξαγωγής [και πολύ συχνά στην αντλία νερού & την αντλία λαδιού]. Τυπικά είναι κατασκευασμένος από λάστιχο (όπως το αρκετά ανθεκτικό στις μεγάλες θερμοκρασίες nitrile/HSN) ενισχυμένο με ύφασμα & κάποιο layer από Kevlar/Twaron/Fiberglass. Δεν του αρέσει η επαφή με λάδια, νερό, κλπ και δε χρειάζεται λίπανση. Αν τυχόν σπάσει μπορεί, ανάλογα με τον τύπο του κινητήρα (interference, όπου οι βαλβίδες και το πιστόνι 'μοιράζονται' ένα μέρος της διαδρομής τους μέσα στον κύλινδρο, ή non-interference, όπου βαλβίδες και πιστόνια δε μπαίνουν ποτέ τα μεν στη διαδρομή των δε - π.χ. Mazda Β-series), από το να προκληθεί σοβαρή ζημιά (στραβωμένες βαλβίδες κλπ) μέχρι απλά να ακινητοποιηθεί το αυτοκίνητο μέχρις ότου αντικατασταθεί ο ιμάντας.

Συνήθως το κόστος αντικατάστασης του είναι αρκετά υψηλό όχι τόσο λόγω ανταλλακτικού [που imho είναι ΤΡΑΓΙΚΑ overpriced ως κιτ] αλλά και εργασίας τοποθέτησης, αφού η πρόσβαση σε αυτόν απαιτεί λύσιμο 'του μισού αμαξιού' από κάποιον γνώστη και σωστή δουλειά (καλό είναι να μην περισσέψουν τίποτα βιδίτσες και σας τις γυρίσουν πίσω σε πλαστικό σακουλάκι, να είναι σωστά τεντωμένος, κλπ).

Πώς φθείρεται ο ιμάντας? Καταρχήν ελάχιστα φθείρεται η επιφάνειά του από την όποια τριβή του στις τροχαλίες που τον περιστρέφουν και περιστρέφει. Αλλά σιγά-σιγά το υλικό του γερνάει - σε αυτό βοηθούν και παράγοντες όπως οι θερμοκρασίες, η παρατεταμένη ακινησία εξαιτίας της οποίας μπορεί να μείνει τεντωμένος πολύ καιρό στην ίδια θέση, και γενικά η χρήση του αυτ/του σε 'extreme' συνθήκες. Αν ήταν να πούμε 'τι του αρέσει' ώστε να διατηρείται 'σε φόρμα' θα μπορούσαμε να πούμε ότι του αρέσει να κάνει σχετικά λίγα και χαλαρά χλμ τη μέρα κάθε μέρα, κατά προτίμηση σε Εθνική Οδό, με νορμάλ θερμοκρασίες.

Οι περισσότεροι κατασκευαστές δίνουν προληπτικό διάστημα αντικατάστασης του ιμάντα από 4 έως και 10 χρόνια και 60K ως 120K χλμ. Κάποια συνεργεία συνηθίζουν να προτείνουν αλλαγή ακόμα και στα 3 χρόνια ανεξαρτήτως χιλιομέτρων (=πιο συχνά απ' όσο αλλάζουν μερικοί ελαστικά!).

Πώς προκύπτουν αυτά τα νούμερα (χρόνια & χλμ) και πόσο μπορούμε να τα 'τεντώσουμε' εκ του ασφαλούς?

Καταρχήν, κανένας κατασκευαστής δε θέλει να μένει από ιμάντα έστω και ένα ελάχιστο ποσοστό των αμαξιών που παράγει, εφόσον ακολουθούνται οι οδηγίες συντήρησης που προτείνει στο manual. Διαφορετικά είναι πολύ εύκολο να βγει βρώμα περί αξιοπιστίας. Άρα για να προτείνει διάστημα αλλαγής του ιμάντα δε θα πάρει τον ιδανικό οδηγό και τις ιδανικές συνθήκες αλλά θα προβλέψει -με κάποιο **περιθώριο ασφαλείας **προφανώς- και για τις συνθήκες στις οποίες θα υποβάλλει το αυτοκίνητο το 'σχεδόν χειρότερο' π.χ. 1% αυτών που θα το πάρουν. Ίσως αυτό να περιλαμβάνει μεγάλες περιόδους ακκινησίας σε καλοκαιρινό λιοπύρι, χειμώνα στους μείον τόσους, σκίσιμο, κλπ, και ίσως τα π.χ. 60Κ χλμ να γίνουν σε κίνηση πόλης αντί ταξίδια (πολύ χαμηλότερη μ.ω.τ. και άρα πολύ περισσότερες ώρες λειτουργίας του κινητήρα). Αλλιώς θα έχει ταλαιπωρηθεί ο ιμάντας ενος αυτ/του που στα 4 χρόνια έχει κάνει ~40Κ χλμ κάνοντας χαλαρά περί τα 30χλμ τη μέρα σε Ε.Ο. στους 20 βαθμούς κι αλλιώς αυτού που έχει 60Κ με το 90% αυτών να είναι μέσα στην πόλη, με μπόλικα σκισήματα, περιόδους ακινησίας, κλπ, κλπ και άλλες πιθανότητες θα έχει να σπάσει ο ένας, άλλες ο άλλος. Και για τους δύο όμως θα πρέπει οι πιθανότητες αυτές να είναι ΑΜΕΛΗΤΕΕΣ μέσα στα πρώτα 4 χρόνια (έστω ότι αυτό ορίζεται στην περίπτωσή μας ως το 'ασφαλές διάστημα αλλαγής για κάθε είδους χρήση'), διαφορετικά ο κατασκευαστής ρισκάρει χοντρά. Αν λοιπόν αυτού που το ταλαιπώρησε μέσα στα 4 χρόνια οι πιθανότητες να σπάσει μέσα στον 5ο χρόνο πρακτικά αγγίζουν το π.χ. 15% (Στα 20 αμάξια, θα σπάσουν 3 ιμάντες), αυτού που δεν το έχει ταλαιπωρήσει μπορεί να είναι π.χ. 8% ή και λιγότερο. Και οι δύο θα μπουν, όμως, τυπικά στο ίδιο 'τσουβάλι' αφού τυπικά στα 4 χρόνια 'λήγει' ο ιμάντας τους ασχέτως του τι έχει τραβήξει το αμάξι.

Στην πράξη ο χρόνος και η 'δουλειά' (που κανονικα δε θα έπρεπε να μετριέται μόνο με τα χλμ αλλά με πρόγραμμα που να υπολογίζει κι άλλες παραμέτρους...) λειτουργούν αθροιστικά, δηλαδή αυτό που γερνάει τον ιμάντα είναι το άθροισμά τους. Και φυσικά όσο λίγο κι αν το ταλαιπώρησες τα συνεργεία τα συμφέρει να φοβάσαι μη σπάσει και να τον αλλάξεις το συντομότερο δυνατό. Εasy money είναι, μακάρι να τον άλλαζες και κάθε χρόνο αν δεν είχες πρόβλημα να πιστέψεις ότι είναι 'must'.

Στο οικογενειακό Megane ΙΙ τον αλλάξαμε στα 5 χρόνια. Ο μηχανικός που τον άλλαξε είπε ο ίδιος ότι ήταν σαν καινούργιος (τον κράτησα και τον έχω) και πιθανότατα να άντεχε άλλο τόσο με την ίδια καταπόνηση. Στο δικό μου (206) ο κατασκευαστής κυκλοφόρησε τεχνική οδηγία που δίνει διάστημα αντικατάστασης τα 10 χρόνια και 90-120Κ χλμ ανάλογα τη χρήση. Στο 306 (2.0) που είχε ο αδερφός μου ο ιμάντας δεν είχε αλλαχθεί ποτέ επί 10 χρόνια κι όλα καλά - αυτό σε συνθήκες Λονδίνου. Αλλά έχω ακούσει και για φάσεις που κάποιος που δεν το πολυχρησιμοποιούσε το αμάξι του πήγε μετά από καιρό να το πάρει για βόλτα ενώ είχε περάσει κατά πολύ το διάστημα προληπτικής αλλαγής του ιμάντα και την 'άκουσε' με το καλημέρα...

Πόσο μπορεί, λοιπόν, να παρατείνει κάποιος σχετικά εκ του ασφαλούς τα διαστήματα αλλαγής, ανάλογα πάντα με τη χρήση και τις συνθήκες 'ζωής' του αυτ/του? Πόσο μοιάζει η περίπτωση με το να προσθέσουμε π.χ. 20% περισσότερα άλογα σε ένα τουρμπάτο μοτέρ μόνο και μόνο αλλάζοντας πρόγραμμα, μειώνοντας ως ένα βαθμό την αξιοπιστία του ή την αντοχή του στο χρόνο? Πολλοί δε φτάνουν καν σε σημείο να πρέπει ν' αλλάξουν ιμάντα καθώς το αμάξι το κρατάνε 2-3 χρόνια και μετά το διώχνουν αλλά κάποιος που σκοπεύει να το κρατήσει αρκετά μπορεί να βρεθεί σε φάση που να προτιμά π.χ. τα ίδια χρήματα, αν δεν του περισσεύουν, να τα δώσει για καινούργια λάστιχα και ν' αφήσει τον ιμάντα γι αργότερα - πόσο αργότερα είναι το θέμα, που αφενώς μεν δεν είναι όλα τα αμάξια, οι οδηγοί και οι συνθήκες τα ίδια, αφετέρου το συνεργείο θα σε τρομάξει, λες και στις 59.000 χλμ και στα 4 χρόνια παρά κάτι είναι τέλειος ο ιμάντας και δεν υπάρχει κανένας λόγος ν' ανησυχείς, και ξαφνικά 1 μήνα και 2000 χλμ αργότερα οι πιθανότητες να σπάσει και να σε αφήσει έχουν αυξηθεί ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ (και σίγουρα όχι γραμμικά)...

'Το εργοστάσιο λέει αυτό που λέει για να είναι καλυμμένο σε κάθε περίπτωση κι από εκεί και πέρα εσύ ρισκάρεις όσο θες' είναι η συνηθέστερη άποψη. Αλλά επειδή τα πράγματα δεν είναι ούτε άσπρα ούτε μαύρα, επειδή η 'υγεία' ενός εξαρτήματος όπως ο ιμάντας δεν αλλάζει ξαφνικά (ούτε με τα χλμ ούτε με τα χρόνια) αλλά γραμμικά κι επειδή οι κατασκευαστές αφήνουν μεγάλα περιθώρια ασφαλείας, θα μπορούσαμε αν μη τι άλλο να συγκεντρώσουμε τις εμπειρίες μας και να δούμε π.χ. αν θα έπρεπε την επόμενη φορά που θα προγραμματίσουμε σέρβις να αναθεωρήσουμε κάποιες προτεραιότητες που έχουμε βάλει.

Το δημοψήφισμα δεν είναι τόσο σημαντικό (απλά για να δούμε πώς σκεφτόμαστε οι περισσότεροι) - πιο σημαντικές είναι οι εμπειρίες του καθενός, είτε προς τη μία κατεύθυνση (π.χ. 'τον έχω αφήσει κι έχει πιάσει αράχνες και δε λέει να σπάσει!') είτε προς την άλλη ('λίγος καιρός πέρασε από το διάστημα που πρότεινε ο κατασκευαστής και μου έμεινε στο χέρι!').

Με αφορμή την κλασική ατάκα περί ιμάντα χρονισμού που άκουσα πάλι σήμερα όταν πήγαμε το αμάξι μιας φίλης για σέρβις ('αν σου σπάσει θα στραβώσουν οι βαλβίδες και μετά θα σου πάει ο κούκος αηδόνι') και με το πόσο συμφέρει η συχνή [και αρκετά ακριβή για τους περισσότερους] αλλαγή ιμάντα τα συνεργεία, καθώς και με το πόσο τρομάζουν πολλοί με την ιδέα να σπάσει ο ιμάντας ή πόσο καθυστερούν την αλλαγή του οι πιο αισιόδοξοι,'υποψιασμένοι', κλπ από εμάς είπα ν' ανοίξω αυτό το τόπικ για να ανταλλάξουμε εμπειρίες και απόψεις επί του θέματος και να δοθούν απαντήσεις σε κάποια ερωτήματα που πολλοί ενδεχομένως να έχουν.

Λίγο bacground. Ο ιμάντας χρονισμού συνδέει το στροφαλοφόρο με τον/ους εκκεντροφόρο/ους δίνοντας σωστά συγχρονισμένη κίνηση στις βαλβίδες εισαγωγής & εξαγωγής [και πολύ συχνά στην αντλία νερού & την αντλία λαδιού]. Τυπικά είναι κατασκευασμένος από λάστιχο (όπως το αρκετά ανθεκτικό στις μεγάλες θερμοκρασίες nitrile/HSN) ενισχυμένο με ύφασμα & κάποιο layer από Kevlar/Twaron/Fiberglass. Δεν του αρέσει η επαφή με λάδια, νερό, κλπ και δε χρειάζεται λίπανση. Αν τυχόν σπάσει μπορεί, ανάλογα με τον τύπο του κινητήρα (interference, όπου οι βαλβίδες και το πιστόνι 'μοιράζονται' ένα μέρος της διαδρομής τους μέσα στον κύλινδρο, ή non-interference, όπου βαλβίδες και πιστόνια δε μπαίνουν ποτέ τα μεν στη διαδρομή των δε - π.χ. Mazda Β-series), από το να προκληθεί σοβαρή ζημιά (στραβωμένες βαλβίδες κλπ) μέχρι απλά να ακινητοποιηθεί το αυτοκίνητο μέχρις ότου αντικατασταθεί ο ιμάντας.

Συνήθως το κόστος αντικατάστασης του είναι αρκετά υψηλό όχι τόσο λόγω ανταλλακτικού [που imho είναι ΤΡΑΓΙΚΑ overpriced ως κιτ] αλλά και εργασίας τοποθέτησης, αφού η πρόσβαση σε αυτόν απαιτεί λύσιμο 'του μισού αμαξιού' από κάποιον γνώστη και σωστή δουλειά (καλό είναι να μην περισσέψουν τίποτα βιδίτσες και σας τις γυρίσουν πίσω σε πλαστικό σακουλάκι, να είναι σωστά τεντωμένος, κλπ).

Πώς φθείρεται ο ιμάντας? Καταρχήν ελάχιστα φθείρεται η επιφάνειά του από την όποια τριβή του στις τροχαλίες που τον περιστρέφουν και περιστρέφει. Αλλά σιγά-σιγά το υλικό του γερνάει - σε αυτό βοηθούν και παράγοντες όπως οι θερμοκρασίες, η παρατεταμένη ακινησία εξαιτίας της οποίας μπορεί να μείνει τεντωμένος πολύ καιρό στην ίδια θέση, και γενικά η χρήση του αυτ/του σε 'extreme' συνθήκες. Αν ήταν να πούμε 'τι του αρέσει' ώστε να διατηρείται 'σε φόρμα' θα μπορούσαμε να πούμε ότι του αρέσει να κάνει σχετικά λίγα και χαλαρά χλμ τη μέρα κάθε μέρα, κατά προτίμηση σε Εθνική Οδό, με νορμάλ θερμοκρασίες.

Οι περισσότεροι κατασκευαστές δίνουν προληπτικό διάστημα αντικατάστασης του ιμάντα από 4 έως και 10 χρόνια και 60K ως 120K χλμ. Κάποια συνεργεία συνηθίζουν να προτείνουν αλλαγή ακόμα και στα 3 χρόνια ανεξαρτήτως χιλιομέτρων (=πιο συχνά απ' όσο αλλάζουν μερικοί ελαστικά!).

Πώς προκύπτουν αυτά τα νούμερα (χρόνια & χλμ) και πόσο μπορούμε να τα 'τεντώσουμε' εκ του ασφαλούς?

Καταρχήν, κανένας κατασκευαστής δε θέλει να μένει από ιμάντα έστω και ένα ελάχιστο ποσοστό των αμαξιών που παράγει, εφόσον ακολουθούνται οι οδηγίες συντήρησης που προτείνει στο manual. Διαφορετικά είναι πολύ εύκολο να βγει βρώμα περί αξιοπιστίας. Άρα για να προτείνει διάστημα αλλαγής του ιμάντα δε θα πάρει τον ιδανικό οδηγό και τις ιδανικές συνθήκες αλλά θα προβλέψει -με κάποιο **περιθώριο ασφαλείας **προφανώς- και για τις συνθήκες στις οποίες θα υποβάλλει το αυτοκίνητο το 'σχεδόν χειρότερο' π.χ. 1% αυτών που θα το πάρουν. Ίσως αυτό να περιλαμβάνει μεγάλες περιόδους ακκινησίας σε καλοκαιρινό λιοπύρι, χειμώνα στους μείον τόσους, σκίσιμο, κλπ, και ίσως τα π.χ. 60Κ χλμ να γίνουν σε κίνηση πόλης αντί ταξίδια (πολύ χαμηλότερη μ.ω.τ. και άρα πολύ περισσότερες ώρες λειτουργίας του κινητήρα). Αλλιώς θα έχει ταλαιπωρηθεί ο ιμάντας ενος αυτ/του που στα 4 χρόνια έχει κάνει ~40Κ χλμ κάνοντας χαλαρά περί τα 30χλμ τη μέρα σε Ε.Ο. στους 20 βαθμούς κι αλλιώς αυτού που έχει 60Κ με το 90% αυτών να είναι μέσα στην πόλη, με μπόλικα σκισήματα, περιόδους ακινησίας, κλπ, κλπ και άλλες πιθανότητες θα έχει να σπάσει ο ένας, άλλες ο άλλος. Και για τους δύο όμως θα πρέπει οι πιθανότητες αυτές να είναι ΑΜΕΛΗΤΕΕΣ μέσα στα πρώτα 4 χρόνια (έστω ότι αυτό ορίζεται στην περίπτωσή μας ως το 'ασφαλές διάστημα αλλαγής για κάθε είδους χρήση'), διαφορετικά ο κατασκευαστής ρισκάρει χοντρά. Αν λοιπόν αυτού που το ταλαιπώρησε μέσα στα 4 χρόνια οι πιθανότητες να σπάσει μέσα στον 5ο χρόνο πρακτικά αγγίζουν το π.χ. 15% (Στα 20 αμάξια, θα σπάσουν 3 ιμάντες), αυτού που δεν το έχει ταλαιπωρήσει μπορεί να είναι π.χ. 8% ή και λιγότερο. Και οι δύο θα μπουν, όμως, τυπικά στο ίδιο 'τσουβάλι' αφού τυπικά στα 4 χρόνια 'λήγει' ο ιμάντας τους ασχέτως του τι έχει τραβήξει το αμάξι.

Στην πράξη ο χρόνος και η 'δουλειά' (που κανονικα δε θα έπρεπε να μετριέται μόνο με τα χλμ αλλά με πρόγραμμα που να υπολογίζει κι άλλες παραμέτρους...) λειτουργούν αθροιστικά, δηλαδή αυτό που γερνάει τον ιμάντα είναι το άθροισμά τους. Και φυσικά όσο λίγο κι αν το ταλαιπώρησες τα συνεργεία τα συμφέρει να φοβάσαι μη σπάσει και να τον αλλάξεις το συντομότερο δυνατό. Εasy money είναι, μακάρι να τον άλλαζες και κάθε χρόνο αν δεν είχες πρόβλημα να πιστέψεις ότι είναι 'must'.

Στο οικογενειακό Megane ΙΙ τον αλλάξαμε στα 5 χρόνια. Ο μηχανικός που τον άλλαξε είπε ο ίδιος ότι ήταν σαν καινούργιος (τον κράτησα και τον έχω) και πιθανότατα να άντεχε άλλο τόσο με την ίδια καταπόνηση. Στο δικό μου (206) ο κατασκευαστής κυκλοφόρησε τεχνική οδηγία που δίνει διάστημα αντικατάστασης τα 10 χρόνια και 90-120Κ χλμ ανάλογα τη χρήση. Στο 306 (2.0) που είχε ο αδερφός μου ο ιμάντας δεν είχε αλλαχθεί ποτέ επί 10 χρόνια κι όλα καλά - αυτό σε συνθήκες Λονδίνου. Αλλά έχω ακούσει και για φάσεις που κάποιος που δεν το πολυχρησιμοποιούσε το αμάξι του πήγε μετά από καιρό να το πάρει για βόλτα ενώ είχε περάσει κατά πολύ το διάστημα προληπτικής αλλαγής του ιμάντα και την 'άκουσε' με το καλημέρα...

Πόσο μπορεί, λοιπόν, να παρατείνει κάποιος σχετικά εκ του ασφαλούς τα διαστήματα αλλαγής, ανάλογα πάντα με τη χρήση και τις συνθήκες 'ζωής' του αυτ/του? Πόσο μοιάζει η περίπτωση με το να προσθέσουμε π.χ. 20% περισσότερα άλογα σε ένα τουρμπάτο μοτέρ μόνο και μόνο αλλάζοντας πρόγραμμα, μειώνοντας ως ένα βαθμό την αξιοπιστία του ή την αντοχή του στο χρόνο? Πολλοί δε φτάνουν καν σε σημείο να πρέπει ν' αλλάξουν ιμάντα καθώς το αμάξι το κρατάνε 2-3 χρόνια και μετά το διώχνουν αλλά κάποιος που σκοπεύει να το κρατήσει αρκετά μπορεί να βρεθεί σε φάση που να προτιμά π.χ. τα ίδια χρήματα, αν δεν του περισσεύουν, να τα δώσει για καινούργια λάστιχα και ν' αφήσει τον ιμάντα γι αργότερα - πόσο αργότερα είναι το θέμα, που αφενώς μεν δεν είναι όλα τα αμάξια, οι οδηγοί και οι συνθήκες τα ίδια, αφετέρου το συνεργείο θα σε τρομάξει, λες και στις 59.000 χλμ και στα 4 χρόνια παρά κάτι είναι τέλειος ο ιμάντας και δεν υπάρχει κανένας λόγος ν' ανησυχείς, και ξαφνικά 1 μήνα και 2000 χλμ αργότερα οι πιθανότητες να σπάσει και να σε αφήσει έχουν αυξηθεί ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ (και σίγουρα όχι γραμμικά)...

'Το εργοστάσιο λέει αυτό που λέει για να είναι καλυμμένο σε κάθε περίπτωση κι από εκεί και πέρα εσύ ρισκάρεις όσο θες' είναι η συνηθέστερη άποψη. Αλλά επειδή τα πράγματα δεν είναι ούτε άσπρα ούτε μαύρα, επειδή η 'υγεία' ενός εξαρτήματος όπως ο ιμάντας δεν αλλάζει ξαφνικά (ούτε με τα χλμ ούτε με τα χρόνια) αλλά γραμμικά κι επειδή οι κατασκευαστές αφήνουν μεγάλα περιθώρια ασφαλείας, θα μπορούσαμε αν μη τι άλλο να συγκεντρώσουμε τις εμπειρίες μας και να δούμε π.χ. αν θα έπρεπε την επόμενη φορά που θα προγραμματίσουμε σέρβις να αναθεωρήσουμε κάποιες προτεραιότητες που έχουμε βάλει.

Το δημοψήφισμα δεν είναι τόσο σημαντικό (απλά για να δούμε πώς σκεφτόμαστε οι περισσότεροι) - πιο σημαντικές είναι οι εμπειρίες του καθενός, είτε προς τη μία κατεύθυνση (π.χ. 'τον έχω αφήσει κι έχει πιάσει αράχνες και δε λέει να σπάσει!') είτε προς την άλλη ('λίγος καιρός πέρασε από το διάστημα που πρότεινε ο κατασκευαστής και μου έμεινε στο χέρι!').

Ο χρήστης leonp έγραψε:
Ο ιμάντας δεν κόβεται αλλά χάνει τον χρονισμό του. Είτε χαλαρώνει και πηδάει δόντια ή σπάνε μερικά (συνεχόμενα) δόντια - ένα κομμάτι είναι ξυρισμένο.

Για αυτό και είναι πολύ σημαντικό να γίνει σωστή τοποθέτηση και να μην είναι ούτε υπερβολικά σφιχτός [και ζορίζεται παραπάνω και ζορίζει και τα ρουλεμάν των τροχαλιών] ούτε πολύ χαλαρός [ώστε να υπάρχει κίνδυνος με λίγο ζόρι να πηδήξει δόντι]. Πάντως στους πιο σύγχρονους ιμάντες που χρησιμοποιούν πιο ανθεκτικά υλικά κι έχουν στρογγυλά δόντια το ξύρισμα δοντιών δεν είναι τόσο εύκολο όσο κάποτε [ειδικά σε σχέση με τους πιο παλιούς με τα τραπεζοειδή δόντια από σκέτο λάστιχο].

Να μια φωτο όπου φαίνονται τα δόντια του ιμάντα που βγήκε από το Megane II μετά από 5 χρόνια και κάτι ψιλά: