Κίνδυνος «φούσκας» στα φωτοβολταϊκά
«E» 28/7
Του Μ. Αποστόλου
mapostolou@pegasus.gr
Εάν το 1999 όλοι οι Ελληνες έβλεπαν το ελληνικό χρηματιστήριο ως μια «πηγή» εύκολου και γρήγορου πλουτισμού, το 2007 το νέο... «Ελντοράντο» στη χώρα μας ειναι αναμφισβήτητα η αγορά ηλιακής ενέργειας της οποίας αναμένεται να εκτοξευθεί σε 4 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη τριετία.
Και εάν οι επενδύσεις στον συγκεκριμένο κλάδο θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ για τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, δυστυχώς η... «αμέλεια» της κυβέρνησης και της αρμόδιας αρχής (ΡΑΕ) να προβλέψουν το μαζικό ενδιαφέρον του κόσμου για επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά συστήματα έχει ήδη δημιουργήσει συνθήκες... «φούσκας» στην αγορά, με μεγάλες οικονομικές συνέπειες για τη συντριπτική πλειονότητα των υποψήφιων επενδυτών.
Το πάγιο αίτημα φορέων της αγοράς για ενίσχυση των επενδύσεων στην ηλιακή ενέργεια προκειμένου να «ξυπνήσει» ένας ενεργειακός τομέας, ο οποίος βρισκόταν εν... υπνώσει τα τελευταία χρόνια, αποτέλεσε τελικά το «δόλωμα» για χιλιάδες Ελληνες.
Υψηλή τιμή Το υπουργείο Ανάπτυξης, με σχετικό νομοσχέδιο που κατέθεσε και ψηφίστηκε πέρυσι για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (6/6/2006), καθόρισε ιδιαίτερα υψηλή τιμή ανά κιλοβατώρα στην ενέργεια που παράγεται από φωτοβολταϊκά (0,40-0,50 ευρώ) και, μάλιστα, για χρονική περίοδο 20 ετών.
Σε συνδυασμό, μάλιστα, με τις επιδοτήσεις του Αναπτυξιακού Νόμου καθώς και άλλων κοινοτικών πόρων, η επένδυση στα φωτοβολταϊκά θεωρήθηκε -όχι άδικα- ιδανική κίνηση, καθώς υποσχόταν μεγάλα κέρδη, γρήγορη απόσβεση και, το κυριότερο, μηδενικό ρίσκο.
Ωστόσο, όπως ήταν φυσικό, η ευκαιρία αυτή έγινε άμεσα αντιληπτή από τους πιο επιφανείς επιχειρηματίες μέχρι και τον πιο μικρό... γαιοκτήμονα, ανεβάζοντας κατακόρυφα το «θερμόμετρο» στον κλάδο. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΡΑΕ, μέχρι τις 8/6/2007 είχαν κατατεθεί 2.600 αιτήσεις για φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος 703,717 MW, ξεπερνώντας ήδη τον στόχο που είχε θέσει η Ελλάδα για το 2010 (500 MW στο διασυνδεδεμένο σύστημα και 200 στο μη διασυνδεδεμένο)!
Την περασμένη εβδομάδα το υπουργείο Ανάπτυξης αύξησε τον στόχο για το διασυνδεδεμένο δίκτυο της χώρας από τα 500 MWp σε 640 MWp, ωστόσο η προσφορά εξακολουθεί να υπερκαλύπτει τη ζήτηση.
Εάν, μάλιστα, επαληθευτούν οι πληροφορίες έμπειρου παράγοντα της αγοράς που ανεβάζουν τη συνολική αιτούμενη ισχύ στα 1.400 MW, γίνεται αντιληπτό και στον πιο αδαή ότι ο συγκεκριμένος κλάδος έχει... «παραφουσκωθεί». Σημειώνουμε ότι το 2006 η Ελλάδα είχε εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος μόλις 1,25 MW, όταν η Γερμανία είχε 1.153, η Ισπανία 60 και η Ιταλία 11,6 ΜW.
Είναι χαρακτηριστικό ότι δεκάδες μεγάλες επιχειρήσεις από διάφορους κλάδους της οικονομίας -άσχετους με την ενέργεια- έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά, ενώ στους «μικρούς» έχουν μπει στο... παιχνίδι πολλοί αγρότες (μόνοι τους ή μέσω συνεταιρισμών) και μεγαλοκτηματίες, ενώ «ανάρπαστα» γίνονται οικόπεδα σε περιοχές με υψηλή προσδοκώμενη ηλιακή παραγωγή.
Το αστείο -ή για κάποιους τραγικό- της υπόθεσης είναι ότι οι περισσότεροι υποψήφιοι επενδυτές πίστεψαν ότι αρκεί να έχουν ένα οικόπεδο για να βγάλουν εύκολο χρήμα, όμως η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η γραφειοκρατία θα... «ξεράσει» εκατοντάδες από τις αιτήσεις που έχουν κατατεθεί ως ακατάλληλες.
Ακόμη και για αρκετούς από αυτούς που τελικά λάβουν άδεια κατασκευής φωτοβολταϊκών μονάδων από τη ΡΑΕ, η απόδοση της επένδυσης αυτής δεν αποκλείεται να αποδειχθεί αντίστοιχη μιας επένδυσης σε προϊόν σταθερού εισοδήματος, εφόσον δεν λάβουν τις «ψαλιδισμένες», πλην όμως γενναίες, επιδοτήσεις (20-40%) του νέου αναπτυξιακού νόμου και σε μικρότερο βαθμό από μικρά κοινοτικά ΙρογράΒΒατα.
Καθυστερήσεις Τέλος, το επενδυτικό αμόκ που κυριαρχεί θεωρείται κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι θα καθυστερήσει σημαντικά την εισαγωγή των φωτοβολταϊκών μονάδων στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας, καθώς οι αιτήσεις είναι χιλιάδες και η τελική επιλογή θα πάρει χρόνο.
Ούτε η ΡΑΕ, ούτε ο ΔΕΣΜΗΕ, ούτε το ΥΠΕΧΩΔΕ, το οποίο αποτελεί τον βασικότερο «ρυθμιστή» των επενδύσεων ελέω χαρακτηρισμού της χρήσης γης, είναι σε θέση να επεξεργαστούν τον τεράστιο όγκο προτάσεων που έχουν υποβληθεί, αλλά και των αδειών που θα πρέπει να εκδοθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η ΡΑΕ δεν έχει καταλήξει ακόμη με ποια κριτήρια θα δώσει τις άδειες.
Πάντως, τα τηλέφωνα των πολιτικών «έχουν πάρει φωτιά» από υποψήφιους επενδυτές που θέλουν να αποκτήσουν... θέση στον ήλιο και τα «λαδώματα» έχουν πάρει τη μορφή ενός... ιδιότυπου «πλειστηριασμού» για το ποιες αιτήσεις θα λάβουν πρώτες την έγκριση της ΡΑΕ αλλά και για το ποιες θα επιδοτηθούν.
Ο σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών κ. Στέλιος Ψωμάς εκτιμά ότι «μεγάλο μέρος των αιτήσεων θα κοπεί από τις υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ. Το κακό είναι ότι η γραφειοκρατία απειλεί να δυναμιτίσει την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών συστημάτων στη χώρα μας και να απομακρύνει τους σοβαρούς επενδυτές».
Αύξηση του στόχου μέσα σε 3 μήνες
Η ανάπτυξη των φωτοβολταικών σταθμών στο διασυνδεδεμένο δίκτυο της χώρας απο 500MWp, που είχε τεθεί ως στόχος για το 2010, με πρόγραμμα τον περασμένο Απρίλιο, αυξήθηκε σε 640MWp και αφορά: 50MWp απο αυτοπαραγωγούς, δηλαδή δεν επιβαρύνουν το σύστημα,το σύστημα, 80 MWp σε περιοχές που έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη μακροχρόνια εκμετάλλευση λιγνιτωρυχείων για τη στήριξη του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής της χώρας.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται η ανάπτυξη 50 MWp στον Νομό Αρκαδίας με άμεση ένταξη (αδειοδότηση εντός του 2007), ώστε να επιτευχθεί παράλληλα και η περαιτέρω στήριξη του νοτίου ηλεκτρικού συστήματος κατά τις ώρες αιχμής της ζήτησης, καθώς και 30 MWp στους Νομούς Κοζάνης, Φλώρινας, Καστοριάς και Γρεβενών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, με χρονική κλιμάκωση 4 ετών (2007-2010) στην αδειοδότησή τους. Τέλος, παρέχεται πρόσθετη φωτοβολταϊκή ισχύς 10 MWp αποκλειστικά για τα διασυνδεδεμένα νησιά.
Μεγάλο ενδιαφέρον και απόμη ενεργειακούς ομίλους
Στην αγορά φωτοβολταϊκών έχουν εκδηλώσει πρόθεση να μπουν η «Επίλεκτος», η οποία έχει υποβάλει στη ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) αίτηση για έκδοση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 9,99 MWp στον Νομό Λαρίσης, η «Revoil», η οποία ήδη ετοιμάζει στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στη Νέα Καρβάλη το στήσιμο ενός μικρού πιλοτικού φωτοβολταϊκού πάρκου, η «Αφοί Μεσοχωρίτη» και η «Βιοσώλ» σε ακίνητο που διαθέτει στον Βόλο.
Ακόμη οι όμιλοι «FG Εurope», Infoquest και «Πλαστικά Κρήτης», πέραν της δραστηριοποίησής τους στα αιολικά, έχουν καταθέσει αιτήσεις για τη δημιουργία μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων.
Η «Αlpha Grissin Ιnfotech» εξετάζει τη συμμετοχή της στην αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας, σχεδιάζοντας την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων σε Πελοπόννησο και Θεσσαλία, ενώ πρόσφατα η «Μπήτρος Συμμετοχών» κατέθεσε αίτηση για τη χορήγηση άδειας παραγωγής ενέργειας από φωτοβολταϊκά στοιχεία συνολικής ισχύος περίπου 4 ΜW.
Προωθεί Η «Καράτζης» κατέθεσε στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας αίτηση για άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά πάρκα στους Νομούς Βοιωτίας και Λαρίσης, συνολικής ισχύος 8 MW, ενώ η διοίκηση της «ΕΥΑΘ» ανακοίνωσε ότι προωθεί τη δημιουργία μονάδας φωτοβολταϊκών, ισχύος 2 ΜW.
Επίσης, η «Κεραμεία Αλλατίνη» ανακοίνωσε τη συμμετοχή της με ποσοστό 51% στην υπό ίδρυση ανώνυμη εταιρεία «Κεραμεία Αλλατίνη Φωτοβολταϊκά Πάρκα», με σκοπό την ανάπτυξη και την λειτουργία φωτοβολταϊκού πάρκου, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 3 MW, στο ιδιόκτητο αγροτεμάχιο της εταιρείας στην περιοχή Αγίου Αντωνίου Νομού Θεσσαλονίκης.
Τέλος, η «Βetanet» διερευνά τη δυνατότητα αξιοποίησης του μη παραγωγικού τμήματος του ακινήτου της στη ΒΙΠΕ Κομοτηνής στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με την πιθανή εγκατάσταση σχετικού φωτοβολταϊκού σταθμού, εφόσον πληρούνται κατ’ αρχάς τα απαιτούμενα κριτήρια και οι προϋποθέσεις, ενώ η «Ελβιεμέκ» αποφάσισε την επέκταση του σκοπού της εταιρείας στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών συστημάτων, αξιοποιώντας κατά τον τρόπο αυτό την ιδιόκτητη έκτασή της στο Τάχυ Θηβών, έκτασης 155 στρεμμάτων.
Στο «κόλπο» και οι τράπεζες
Η «Τράπεζα Πειραιώς» έκανε την αρχή με προϊόντα που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και ιδιώτες, για να ακολουθήσουν πριν από μερικές ημέρες η «Αlpha Βank» και η «Εθνική Τράπεζα».
10ετούς διάρκειας Τα δάνεια αυτά είναι συνήθως δεκαετούς διάρκειας και αφορούν τη χρηματοδότηση για αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού και ειδικότερα κάλυψη των δαπανών αγοράς, εγκατάστασης και σύνδεσης (με το δίκτυο της ΔΕΗ) του εξοπλισμού του σταθμού παραγωγής ενέργειας από φωτοβολταϊκά τόξα, καθώς και λοιπών δαπανών που σχετίζονται με την επένδυση, εγκατεστημένης ισχύος μέχρι 150 KW.
Οι επιδοτήσεις από τον αναπτυξιακό νόμο ή άλλα κοινοτικά προγράμματα για κάποιους αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση και για άλλους όχι.