Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

edit: Και πάλι, εδώ, όπως και στη Βίλλα Σαβουά, πρέπει κανείς να λάβει σοβαρά υπόψην του το ιστορικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν αυτά τα έργα. Τότε θα καταλάβει ότι ο όρος φουτουριστικά είναι μάλλον λίγος!

Ο χρήστης mjacob έγραψε:

“Druzhba Holiday Center Hall” (Yalta, Ukraine, 1984) Frederic Chaubin

Πολυ εντυπωσιακό κτίσμα!
Περιστρέφεται?

Ο χρήστης Sinanai έγραψε:
Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

edit: Και πάλι, εδώ, όπως και στη Βίλλα Σαβουά, πρέπει κανείς να λάβει σοβαρά υπόψην του το ιστορικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν αυτά τα έργα. Τότε θα καταλάβει ότι ο όρος φουτουριστικά είναι μάλλον λίγος!

έτσι, + Lissitzky

Ο χρήστης Sinanai έγραψε:
Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

Νομίζω ότι η Ρωσική Πρωτοπορία πολεμήθηκε, όπως και τόσα άλλα, από τα σοβιετικά καθεστώτα, οπότε γιατί πιστεύεις ότι τα παραπάνω δημιουργήματα αποτελούν προϊόν αυτής;

Ο χρήστης Sinanai έγραψε:
Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

edit: Και πάλι, εδώ, όπως και στη Βίλλα Σαβουά, πρέπει κανείς να λάβει σοβαρά υπόψην του το ιστορικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν αυτά τα έργα. Τότε θα καταλάβει ότι ο όρος φουτουριστικά είναι μάλλον λίγος!

Kαι πολύ πιο κοντά μας:
http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=428866

Ο χρήστης famas έγραψε:

Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

Νομίζω ότι η Ρωσική Πρωτοπορία πολεμήθηκε, όπως και τόσα άλλα, από τα σοβιετικά καθεστώτα, οπότε γιατί πιστεύεις ότι τα παραπάνω δημιουργήματα αποτελούν προϊόν αυτής;

Δεν είπε κανείς ότι αποτελεί προϊόν του κράτους.
Αλλά, αν δεν είναι 'προϊόν' της συνολικότερης επαναστατικής διαδικασίας, τότε τίνος είναι; Κατά τύχη συνέπεσαν;

Ο χρήστης angel rabbit έγραψε:

Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

edit: Και πάλι, εδώ, όπως και στη Βίλλα Σαβουά, πρέπει κανείς να λάβει σοβαρά υπόψην του το ιστορικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν αυτά τα έργα. Τότε θα καταλάβει ότι ο όρος φουτουριστικά είναι μάλλον λίγος!

Kαι πολύ πιο κοντά μας:
http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=428866

και πολύ πιο μακρυά σας

http://www.vanabbemuseum.nl/browse-all/ ... ect%5D=489

Ο χρήστης mjacob έγραψε:

Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

Νομίζω ότι η Ρωσική Πρωτοπορία πολεμήθηκε, όπως και τόσα άλλα, από τα σοβιετικά καθεστώτα, οπότε γιατί πιστεύεις ότι τα παραπάνω δημιουργήματα αποτελούν προϊόν αυτής;

Δεν είπε κανείς ότι αποτελεί προϊόν του κράτους.
Αλλά, αν δεν είναι 'προϊόν' της συνολικότερης επαναστατικής διαδικασίας, τότε τίνος είναι; Κατά τύχη συνέπεσαν;

Έτσι... Τα δείγματα, βέβαια, που παρουσιάζονται εδώ, είναι της δεκαετίας του '80, αλλά η Ρωσική Πρωτοπορία περιγράφει, κυρίως, το σύνολο της δημιουργίας στις αρχές του 20ού αι. Που, εν πολλοίς, όμως, εξέφραζαν ΚΑΙ πολιτικές/το κράτος, μέσα από μορφές/μουσικές κ.τ.λ.

Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

edit: Και πάλι, εδώ, όπως και στη Βίλλα Σαβουά, πρέπει κανείς να λάβει σοβαρά υπόψην του το ιστορικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν αυτά τα έργα. Τότε θα καταλάβει ότι ο όρος φουτουριστικά είναι μάλλον λίγος!

Kαι πολύ πιο κοντά μας:
http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=428866

Α μπράβο, και ξέχασα να το αναφέρω! Θέλω να πάω.

Προτείνω, δε, ανεπιφύλακτα το Ρώσικη Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ.Κωστάκη - θεωρία/κριτική, για όποιον θέλει να εμβαθύνει.

Ήμουν τυχερός και το πήρα πέρσι μισοτιμής ή και ακόμη παρακάτω σε κάτι προσφορές στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ο χρήστης mjacob έγραψε:

Μα και βέβαια. Η ρωσική πρωτοπορία, σε τέχνη, αρχιτεκτονική (αν και ο διαχωρισμός των 2 είναι δύσκολος), υπήρξε τάση-σταθμός στην ιστορία.

Νομίζω ότι η Ρωσική Πρωτοπορία πολεμήθηκε, όπως και τόσα άλλα, από τα σοβιετικά καθεστώτα, οπότε γιατί πιστεύεις ότι τα παραπάνω δημιουργήματα αποτελούν προϊόν αυτής;

Δεν είπε κανείς ότι αποτελεί προϊόν του κράτους.
Αλλά, αν δεν είναι 'προϊόν' της συνολικότερης επαναστατικής διαδικασίας, τότε τίνος είναι; Κατά τύχη συνέπεσαν;

Ήταν ένα κίνημα που ξεκίνησε πριν την επανάσταση, πολεμήθηκε από αυτήν μέχρι τουλάχιστον τα τέλη του '70 αφού η επίσημη γραμμή ήταν αφίσσες σοσιαλιστικού ρεαλισμού και όλοι οι συντελεστές του θεωρήθηκαν μισότρελλοι.
Σήμερα (μάλλον ήδη από τα μέσα του '80) αποκαταστάθηκε και σήμερα μέρος της δουλειάς αυτής αποτελεί σημαντικό κομμάτι του μουσείου Tretiakov.

Ο χρήστης Sinanai έγραψε:

Προτείνω, δε, ανεπιφύλακτα το Ρώσικη Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ.Κωστάκη - θεωρία/κριτική, για όποιον θέλει να εμβαθύνει.

Ήμουν τυχερός και το πήρα πέρσι μισοτιμής ή και ακόμη παρακάτω σε κάτι προσφορές στην Εθνική Πινακοθήκη.

Επίσης υπάρχει και αυτό

http://www.strandbooks.com/biography-1/george-costakis-a-russian-life-in-art

γραμμένο από έναν καναδό φίλο του καθώς και απομνημονεύματά του ίδιου του συλλέκτη που όμως δεν έχουν μεταφραστεί ποτέ από την ρώσικη γλώσσα.
Αλλά νομίζω βγαίνουμε λίγο εκτός θέματος.

Ο χρήστης Sinanai έγραψε:

Έτσι... Τα δείγματα, βέβαια, που παρουσιάζονται εδώ, είναι της δεκαετίας του '80, αλλά η Ρωσική Πρωτοπορία περιγράφει, κυρίως, το σύνολο της δημιουργίας στις αρχές του 20ού αι. Που, εν πολλοίς, όμως, εξέφραζαν ΚΑΙ πολιτικές/το κράτος, μέσα από μορφές/μουσικές κ.τ.λ.

Αυτό που ρωτάω είναι εάν ο δημιουργός πχ των κατασκευών που είδαμε, δηλώνει ότι ήταν επηρεασμένος από τη ρωσική πρωτοπορία. Απλά μου φαίνεται παράξενο εν μέσω πλήρης ισχύς των σοβιετικών καθεστώτων, να δημιουργηθεί κάτι βασισμένο σε μια τεχνική που πολεμήθηκε από το ίδιο το κράτος.

Ο χρήστης angel rabbit έγραψε:
Ήταν ένα κίνημα που ξεκίνησε πριν την επανάσταση, πολεμήθηκε από αυτήν μέχρι τουλάχιστον τα τέλη του '70 αφού η επίσημη γραμμή ήταν αφίσσες σοσιαλιστικού ρεαλισμού και όλοι οι συντελεστές του θεωρήθηκαν μισότρελλοι.
Σήμερα (μάλλον ήδη από τα μέσα του '80) αποκαταστάθηκε και σήμερα μέρος της δουλειάς αυτής αποτελεί σημαντικό κομμάτι του μουσείου Tretiakov.

Καταλαβαίνεις επίσης ότι και η επαναστατική διαδικασία δεν ξεκίνησε μια μέρα πριν την επανάσταση. Τα 'μισότρελλοι' κλπ δεν λέιε και τπτ. Παντού στο κόσμο οι καλλιτέχνες κατά 99% θεωρούνται μισότρελλοι.

Τώρα, το ότι πολεμήθηκε από το κράτος [και όχι την κοινωνία] από ένα σημείο και μετά, δεν σημαίνει ότι η ίδια η επαναστατική διαδικασία δεν είχε δημιουργήσει εκπληκτικές δομές γύρω από τα ζητήματα της τέχνης [προλετκουλτ π.χ.] που σε τεράστιο βαθμό βοήθησαν την ανάπτυξη τέτοιων ρευμάτων, ασχέτως του τι προσπαθούσε να κάνει το κράτος ή όχι.

Το ζήτημα παραμένει ότι η επαναστατική περίοδος της ρωσσίας (σοβιετικό κράτος) ήταν μια εκπληκτική περίοδος με ένα τεράστιο φάσμα πρωτοποριακών εκφάνσεων.
Αν κανείς αφιερώσει λίγο (ή και πολύ) χρόνο στο να διαβάσει το τι γινόταν εκείνα τα χρόνια μένει μλκς.

Ο χρήστης mjacob έγραψε:

Ήταν ένα κίνημα που ξεκίνησε πριν την επανάσταση, πολεμήθηκε από αυτήν μέχρι τουλάχιστον τα τέλη του '70 αφού η επίσημη γραμμή ήταν αφίσσες σοσιαλιστικού ρεαλισμού και όλοι οι συντελεστές του θεωρήθηκαν μισότρελλοι.
Σήμερα (μάλλον ήδη από τα μέσα του '80) αποκαταστάθηκε και σήμερα μέρος της δουλειάς αυτής αποτελεί σημαντικό κομμάτι του μουσείου Tretiakov.

Καταλαβαίνεις επίσης ότι και η επαναστατική διαδικασία δεν ξεκίνησε μια μέρα πριν την επανάσταση. Τα 'μισότρελλοι' κλπ δεν λέιε και τπτ. Παντού στο κόσμο οι καλλιτέχνες κατά 99% θεωρούνται μισότρελλοι.

Τώρα, το ότι πολεμήθηκε από το κράτος [και όχι την κοινωνία] από ένα σημείο και μετά, δεν σημαίνει ότι η ίδια η επαναστατική διαδικασία δεν είχε δημιουργήσει εκπληκτικές δομές γύρω από τα ζητήματα της τέχνης [προλετκουλτ π.χ.] που σε τεράστιο βαθμό βοήθησαν την ανάπτυξη τέτοιων ρευμάτων, ασχέτως του τι προσπαθούσε να κάνει το κράτος ή όχι.

Το ζήτημα παραμένει ότι η επαναστατική περίοδος της ρωσσίας (σοβιετικό κράτος) ήταν μια εκπληκτική περίοδος με ένα τεράστιο φάσμα πρωτοποριακών εκφάνσεων.
Αν κανείς αφιερώσει λίγο (ή και πολύ) χρόνο στο να διαβάσει το τι γινόταν εκείνα τα χρόνια μένει μλκς.

Και η κοινωνία, εκτός από το κράτος, ήταν παγερά αδιάφορη για τα δημιουργήματα της avant garde για πάρα πολλές δεκαετίες. Πολλά έργα καλλιτεχνών όχι μόνο δεν αναγνωρίστηκαν από τη ρώσικη κοινωνία αλλά και πετάχτηκαν ή κάηκαν από τους ίδιους τους καλλιτέχνες που αναγκάστηκαν να δουλέψουν 'εφαρμοσμένα' για να βγάλουν τη βόντκα τους. Η αναγνώριση ήρθε από την δημοσιότητα που πήρε η συλλογή του παράξενου έλληνα που μάζεύε σκουπίδια σε ακαδημαϊκούς κυρίως κύκλους του εξωτερικού που πήρε από τα '70 τη μορφή χιονοστιβάδας. Ο ίδιος πολεμήθηκε όσο έμεινε στη Ρωσία και γλύτωσε από την ασυλία που του έδινε το ελληνικό του διαβατήριο. Μέχρι τότε πρακτικά κανείς ρώσος δεν ενδιαφέρθηκε να βάλει στο σπίτι του φουτουρισμό ούτε για χάρισμα.

Καθόλου παγερά αδιάφορη δεν ήταν, και εγχειρήματα τύπου προλετκουλτ αριθμούσαν εκατομμύρια.

Επίσης με την ίδια λογική, η σχέση οποιασδήποτε κοινωνίας (σοβιετικής ή μη) με την τέχνη, είναι σαφέστατα τρομακτικά περιορισμένη. Οπότε να το δούμε συγκριτικά με όλα τα πρωτοποριακά κινήματα και τι είδους αποδοχής είχαν ή δεν είχαν στις κοινωνίες τους.
Πουθενά στον κόσμο ο 'μέσος άνθρωπος' δεν έχει σχέση με την τέχνη και δεν ψάχνεται να βρίσκει έργα πρωτοποριακών καλλιτεχνών να βάλει σπίτι του.

Τέσπα, πιστεύεις ότι ήταν μια τυχαία σύμπτωση το ότι συνέπεσαν όλα αυτά τα γεγονότα;
Αν ναι, δεν έχει νόημα να το πολυσυζητάμε.

Αν μιλας για πρωτοπορια, φωτια θα πεσει να μας καψει, ουδεποτε απασχολησε το ευρυ κοινο.

Περαν αυτου, αυτο που λεει ο μγιακωβος και μου φαινεται λογικο ειναι οτι κακως συνδεεις την νομεκλατουρα με την επαναστατικη διαδικασια. Η τεχνη ειναι προιον κοινωνικων ζημωσεων, δεν ηρθε ουρανοκατεβατη. Και απ τις συγκεκριμενες κοινωνικες ζημωσεις προςκυψε κατι διαφορετικο απ ο,τι προεκυψε σε αλλα μερη του κοσμου εκεινη την περιοδο

Ο χρήστης rx8_drifter έγραψε:
.... Η τεχνη ειναι προιον κοινωνικων ζημωσεων, δεν ηρθε ουρανοκατεβατη. Και απ τις συγκεκριμενες κοινωνικες ζημωσεις προςκυψε κατι διαφορετικο απ ο,τι προεκυψε σε αλλα μερη του κοσμου εκεινη την περιοδο

@ drifter :
Aσε κατά μέρος τις 'κοινωνικές ζυμώσεις' και πιάσε να ζυμώσεις καμμιά συνταγή , που έχεις καιρό να ποστάρεις !!!

Η μικρη την κοπανησε για ελβετια θα πρεπει να περιμενεις
Κατι ωραιο ειχε φτιαξει τις προαλλες αλλα εχω κολησει

Πολύ ενδιαφέρουσα διάλεξη (και όμορφα, κατ' εμέ, λόγια) του Δημήτρη Αντωνακάκη, στο πλαίσιο της εκδήλωσης του εορτασμού για τα 25 χρόνια του περιοδικού ΚΤΙΡΙΟ:

Η εξέλιξη της κατοικίας τα τελευταία 25 χρόνια

[spoiler=:22sxdr4o]Με γυρίζετε 25 χρόνια πίσω, κύριε Παπαϊωάνου με αυτό τον τίτλο που μου προτείνατε και που δεν τον άλλαξα αν και μου δόθηκε η δυνατότητα... Δεν θα σας πείραζε αν πήγαινα λίγο πιο πίσω ας πούμε στα 35 ώστε να πιάσουμε μιαν αρχή;
Έτσι κι αλλιώς, τι 25 τι 35, το θέμα δεν είναι πόσα χρόνια πίσω γυρνάμε αλλά από πού, πότε και γιατί πιάνουμε το νήμα για να σκεφτούμε όταν μιλάμε για την κατοικία, δηλαδή για τις καθημερινές συνθήκες της ζωής μας.

Ξέρετε κάθε φορά που μου ζητούν να μιλήσω για τόσο γενικά θέματα αισθάνομαι ότι είμαι υποχρεωμένος να πω και να επιμείνω ότι δεν είμαι ούτε κοινωνιολόγος, ούτε ιστορικός, ούτε θεωρητικός. Απευθυνθήκατε, λοιπόν, σε λάθος άνθρωπο για ένα παρόμοιο θέμα.
Δεν σας αδικώ γι’ αυτό, γιατί γνωρίζουμε όλοι ότι οι αρχιτέκτονες και όχι μόνο, έχουν πολλές φορές τη λανθασμένη εντύπωση ότι μπορούν να σχολιάζουν υπεύθυνα όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους. Έτσι κι εγώ τώρα αποδέχθηκα να σχολιάσω ένα θέμα για το οποίο μόνο την προσωπική μου μαρτυρία μπορώ να καταθέσω, και την αξία την οποίας, με αυτά που ήδη είπα, έχω υπονομεύσει.
Ας είναι...

1975. Έχουμε μόλις απαλλαγεί από τη δικτατορία. Είμαστε πάλι μπροστά σ’ ένα ξεκίνημα, το τελευταίο από τα πολλά που προέκυψαν στον ιδιαίτερα ταραγμένο για την ελληνική πραγματικότητα 20ο αιώνα. Ξεκινάμε και πάλι από την αρχή, μια σισύφεια διαδικασία που επαναλαμβάνεται.
      Είμαστε ένα χρόνο μετά τη δικτατορία, η οποία για να βοηθήσει την οικονομία αναθέρμανε την οικοδομική δραστηριότητα. με βιαστικές πάντοτε παροχές, αυξήσεις υψών, συντελεστών εκμετάλλευσης και επεκτάσεις οικισμών, με καταστρεπτικές συνέπειες για το περιβάλλον, χτισμένο και άχτιστο, στις οποίες εμείς ως σύμβουλοι του κράτους δεν αντιδράσαμε, αφήνοντας τη χώρα όπως συμβαίνει συχνά σε πλήρη ανασφάλεια ανάμεσα στο νόμιμο και το παράνομο.
      Υπάρχουν βέβαια εκείνοι που είχαν περισσότερες ευθύνες γι αυτό. Είναι οι σύμβουλοι εκείνου του κράτους της δικτατορίας, το διορισμένο τότε συμβούλιο του ΤΕΕ, που χρειάστηκαν πολύ λιγότερα από 35 χρόνια για να ξεχάσουμε ποιοι ήταν εκείνοι που δέχτηκαν να συνεργαστούν και αποδέχθηκαν αυτούς τους διορισμούς.
      Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα, ας μη ξεστρατίζουμε... Ήθελα μόνο να θυμίσω ότι η αναθέρμανση της οικοδομικής δραστηριότητας συνοδεύτηκε τότε έτσι όπως έγινε από μη αναστρέψιμες καταστροφές και θυμάστε βέβαια ότι γίνονται τακτικά αντίστοιχες αναθερμάνσεις.

Μια και μου ζητήθηκε όμως να σχολιάσω τι έγινε κατά την γνώμη μου τα 25 αυτά χρόνια αναζήτησα ένα σημεία εκκίνησης και σταμάτησα στο 1976, δηλαδή στην αρχή της μεταπολίτευσης.

Όπως σας είπα και πριν, δεν είμαι ιστορικός. Σταματώ, λοιπόν, εδώ, γιατί δεν μπορώ να σχολιάσω ούτε τι προσπάθησαν οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης για το χτισμένο και το φυσικό περιβάλλον, ένα τομέα που θα έπρεπε να βρεθεί κάποια ή κάποιος ειδικός να το καταγράψει τεκμηριωμένα, ούτε βέβαια θυμάμαι ποια ήταν η τακτική που ακολούθησαν οι εκπρόσωποι μας, των αρχιτεκτόνων στο ΤΕΕ & του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, για ν’ αντιμετωπίσουν τις συνεχείς υποβαθμίσεις των επιθυμιών που διατύπωσαν οι ελάχιστοι σοβαροί άνθρωποι που ασχολήθηκαν με αυτά τα θέματα ως υπουργοί, γενικοί γραμματείς ή υπάλληλοι.
Η αλήθεια είναι ότι θα είχε νόημα, μια μελέτη αυτού του τύπου, για να μπουν τα πράγματα στη θέση τους και να μας φρεσκάρουν λιγάκι τη μνήμη.
Τα λέω αυτά, γιατί ιδιαίτερα τις δύσκολες μέρες που ζούμε αναζητούμε τις αιτίες που φτάσαμε ως εδώ, 35 χρόνια μετά τη μεταπολίτευση. Και να δούμε επί τέλους σε τι και γιατί ευθυνόμαστε εμείς για όσα έγιναν, πού σφάλαμε, πότε και γιατί χάσαμε το στόχο. Ή μήπως δεν είχαμε στόχο; ή ακόμα χειρότερα μήπως είχαμε λάθος στόχο που δεν τολμούμε να υπερασπιστούμε;
Ερώτημα.

Θα ήθελα να αναφερθώ με πέντε σχόλια σ’ αυτή την κατάσταση απουσίας κοινού στόχου, όλων μας, που υπήρξε ίσως η κυριότερη αιτία της σημερινής δεινής μας θέσης, όχι μόνο της οικονομικής, αλλά δυστυχώς και της πολιτισμικής, που σημαίνει απουσία προσανατολισμού.
Καθώς είναι γεγονός ότι σήμερα 35 χρόνια μετά τη μεταπολίτευση τα έχουμε χαμένα.

Το πρώτο σχόλιο:
Η κατοικία, τα παλιά χρόνια, δηλαδή πριν 70-80 χρόνια, ήταν ένας χώρος που συγκέντρωνε ένα πλούσιο κοινωνικό κύτταρο, την οικογένεια. Μια οικογένεια που διατηρούσε ισχυρούς δεσμούς, όχι μόνο με τους παππούδες και τα εγγόνια –τρεις γενιές- αλλά και με αδέρφια και αδερφές, θείες και θείους. Η κατοικία ήταν το σημείο αναφοράς συγκέντρωσης και εκκίνησης όλων των μελών της οικογένειας, μακρινών και κοντινών.
Τα ξέφτια αυτής της κατάστασης προλάβαμε κι εμείς οι παλιοί στα παιδικά μας χρόνια. Όμως, ήδη, στην κρίσιμη δεκαετία του ’40 –με τον πόλεμο, τον εμφύλιο και την εσωτερική μετανάστευση- η οικογένεια και μαζί της η κατοικία έχασε μέσα σε λίγα χρόνια τον συγκολλητικό της ρόλο και περιορίστηκε σιγά σιγά στις τρεις γενιές, και λίγο αργότερα στις δύο, εξασφαλίζοντας στην τρίτη ηλικία ή ένα μικρό διαμέρισμα μοναχικό, ή ένα δωμάτιο σε έναν οίκο ευγηρίας φτωχαίνοντας απίστευτα αυτό που εννοούμε όταν λέμε «παράδοση». Γιατί η παράδοση δεν διατηρείται από τα σπίτια αλλά από τους ανθρώπους. Αυτοί μπορούν να την ενεργοποιήσουν.
Ήδη αυτά συνέβαιναν στις δεκαετίας του ’80 και του ’90. Υπήρχε τότε μια σχετική οικονομική άνεση, που με την βοήθεια των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, αύξησε την πίεση των παιδιών για ανεξαρτητοποίηση. Σε αυτό συνέβαλε ανάμεσα σε άλλα και η απότομη αύξηση του αριθμού των φοιτητών στα ανώτατα και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με τα αλλεπάλληλα άστοχα –κατά τη γνώμη μου- συστήματα των πανελληνίων εξετάσεων.
Με αυτή την απλουστευτική λογική εξήγηση φθάσαμε στη σημερινή αυξημένη απαίτηση για την κατοικία του ζευγαριού ή του ενός ατόμου, η οποία πολλές φορές στεγάζει πια και το χώρο δουλειάς των κατοίκων της.
Φυσικά υπάρχουν πάντα οι μεγάλες κατοικίες των 4 ή 5 υπνοδωματίων, οι οποίες σπάνια πια χτίζονται για μεγάλες οικογένειες, οι οποίες όμως χρησιμεύουν κυρίως ως τεκμήρια οικονομικής άνεσης και επιχειρηματικής επιτυχίας.

Συχνά οι κατοικίες αυτές αδειάζουν και μένουν μόνοι κάτοικοι οι γονείς, αφού έχουν εξασφαλίσει κάποιο άλλο μικρό ή μεγάλο σπίτι για τα παιδιά τους.
Θα έπρεπε ίσως να σκεφτούμε πόσα από τα σπίτια αυτά που έχουμε χτίσει ξεπέρασαν τα 10 το πολύ 15 χρόνια ζωής, όπως την είχαν προδιαγράψει οι γονείς –πελάτες μας- σε συνεργασία μαζί μας, με φανταστικές υποθέσεις και προοπτικές ζωής...
Αναγνωρίζω, φυσικά, την απλοϊκή εικόνα που σας παρουσίασα, εικόνα που δεν τεκμηρίωσα όπως θα όφειλε ένας επαρκής ιστορικός, αλλά πιστεύω ότι δεν απέχει πολύ από την αλήθεια.

Πολλοί από τους προηγούμενους ομιλητές μίλησαν για την απαραίτητη τεχνολογία των κτηρίων. Εκεί βρίσκω σημαντική την συμβολή του περιοδικού εδώ και 25 χρόνια. Εγώ θα σας απασχολήσω με εκείνους που κατοικούν τα κτήρια.
Σήμερα το σπίτι λειτουργεί συνήθως ως χώρος-πυρήνας ζωής στο μέτρο που υπάρχουν παιδιά. Τότε, αίφνης, υπάρχει σπίτι.

Γιατί τα παιδιά ξέρουν να ζήσουνε το χώρο, μπορούν να τον αγαπήσουν, να τον χρησιμοποιήσουν και πολλές φορές παρασύρουν και τους μεγάλους σ’ αυτό το παιγνίδι. Όταν όμως φύγουν, γιατί μεγάλωσαν, γιατί σπουδάζουν ή γιατί έχουν τη δική τους ζωή, το σπίτι βουβαίνεται και οι γονείς τριγυρνούν σαν φαντάσματα στα άδεια παιδικά δωμάτια.
Και τότε συχνά επανερχόμαστε στην παλιά κατάσταση, πιο κουρασμένοι, όπου τίποτα δεν γίνεται, τίποτα δεν προχωράει, όπου, όπως γράφει ο Μπέκετ «κανείς δεν έρχεται και κανείς δεν φεύγει».
Το σπίτι υπάρχει χωρίς εμάς ή μάλλον άσχετο με εμάς.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για όλα αυτά;
Τι μπορεί να κάνει γι’ αυτά η αρχιτεκτονική;

Όσοι αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα αναζητούμε την ανθρώπινη παρουσία στην κάθε γωνιά, στους τοίχους, στα παράθυρα. Και είναι αυτή η προσπάθεια μια διαμαρτυρία για τη διάλυση των ανθρώπινων σχέσεων, για την αδυναμία της κοινωνίας μας να τολμήσει να δοκιμάσει έστω, αυτό που η ζωή μας προτείνει: τη συνύπαρξη με τον άλλο, την άλλη, τους άλλους, πέρα από θεσμούς και τυπικές σχέσεις, έτσι χωρίς καμιά διεκδίκηση, απλά για τη χαρά της ανθρώπινης σχέσης σ’ όποιο βάθος μπορέσει να φτάσει αυτή κι όσο κι αν γίνεται έτσι καμιά φορά επώδυνη και επικίνδυνη.
Γιατί το σπίτι, ο χώρος ο ιδιωτικός, ο δικός μας χώρος, μας επιτρέπει να χαρούμε την παρουσία του άλλου, την άλλης, των άλλων, μας επιτρέπει να νιώσουμε ότι είμαστε απαραίτητοι, ότι μας περιμένουν πίσω από μια πόρτα κλειστή. Ότι όταν διεισδύσουμε σ’ αυτό το χώρο θα συμμετάσχουμε σε κάτι που κυοφορείται εκεί μέσα, κάτι στο οποίο η συμμετοχή μας θα δώσει νόημα στην καθημερινότητά μας. Γιατί εκεί, μέσα σ’ αυτό το χώρο, θα νιώσουμε άνετα καθώς θα μας επιτρέπει να κινηθούμε «ελεύθερα», να μετρήσουμε το χρόνο παρακολουθώντας το φως που αλλάζει στον κύκλο της ημέρας, να κάνουμε κάτι χρήσιμο, να ΥΠΑΡΞΟΥΜΕ ασφαλείς, μέσα σ’ αυτούς τους τοίχους, στις σκοτεινές γωνίες και τα φωτισμένα μεγάλα παράθυρα.
Να ΥΠΑΡΞΟΥΜΕ.
Κι αυτή μας η ύπαρξη ταυτίζεται με το χώρο κάποιες αλησμόνητες στιγμές που γίνονται ένα μαζί του, που δεν υπάρχουν χωρίς αυτόν.
Και εμείς τότε τις ξαναζούμε μαζί του.
Μπορεί λοιπόν κάτι να προσφέρει η αρχιτεκτονική!

Πιστεύω, αγαπητοί φίλοι, ότι δεν έχουμε ξεκαθαρίσει μέσα μας πως δεν είμαστε θεατές των αρχιτεκτονικών έργων. Η αρχιτεκτονική μας συμπαρασύρει στον κόσμο της, μας «υφαίνει», όπως είπε κάποτε ο Novarina, στους χώρους της καθώς περνάμε από κατώφλι σε κατώφλι. Δεν είμαστε ΠΟΤΕ θεατές.
Δεν βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα αρχιτεκτονικό έργο, είμαστε ΜΕΡΟΣ του. Και οι χώροι που μας προτείνει είναι χώροι μιας άγραφης επιφάνειας, χώροι που περιμένουν να εγγράψουμε σ’ αυτούς τις δικές μας εμπειρίες, τη δική μας λογική ή παράλογη άποψη. Γι’ αυτό και οι χώροι που μας προτείνονται πρέπει να προσφέρονται και να προκαλούν τη δική μας παρέμβαση ανάλογα με τον λιγότερο ή περισσότερο βαθμό ιδιωτικότητας που εκπέμπουν, την οικειότητα που προκαλούν με την επεξεργασία τους, την προσφορά του αρχιτέκτονα που καθίσταται φανερή διαμέσου των λεπτομερειών και τη λογική ή την παράλογή τους συνέπεια.
Πότε, άραγε, θα συνειδητοποιήσουμε αυτό το γεγονός ώστε να σταματήσουμε να γοητευόμαστε από τις ωραίες παράδοξες ή εντυπωσιακές εικόνες;
Η εξέλιξη της κατοικίας τα τελευταία χρόνια είναι, δυστυχώς, μια συνεχής υποβάθμιση, κατά τη γνώμη μου, της σημασίας και του νοήματος του ιδιωτικού χώρου. Της οικειότητας, που αυτός οφείλει να αποπνέει και της φιλικής σχέσης του με τον δημόσιο χώρο της πόλης.
Σ’ αυτή την κεντρόφυγη στάση απέναντι στην κατοικία της πόλης που έχει επικρατήσει και συνοδεύεται από την υποβάθμιση της εσωτερικής ζωής των ανθρώπων, οφείλουμε να αντιδράσουμε εξηγώντας τι βρίσκεται πίσω από τις εικόνες. Πώς οργανώνεται η ζωή στους χώρους που προτείνουμε. Πώς αξιοποιούμε το θαυμάσιο –άραγε για πόσο ακόμα διάστημα;- κλίμα του τόπου μας, επεξεργαζόμενοι τον υπαίθριο χώρο, ιδιωτικό και δημόσιο και τη σχέση του με το εσωτερικό της κατοικίας. Πόσο επιχειρούμε να διευκολύνουμε τη σχέση τους, εμπλουτίζοντας ταυτόχρονα και τους δύο, καλλιεργώντας μια φιλική σχέση ανάμεσά τους που έχει, ίσως ανεπανόρθωτα, διαταραχθεί. Πότε και πως θα αναζητήσουμε τις συνθήκες που θα επανασυγκροτήσουν την λειτουργία της γειτονιάς στην σημερινή πόλη που κινδυνεύει να διαλυθεί. Και δεν μιλώ για την εξοχική κατοικία που επιμένουμε και συμβάλουμε στο να αυτοπροσδιορίζεται αγνοώντας ότι την περιβάλλει, συμβάλλοντας στην αποξένωση του ατόμου απ’ το κοινωνικό σύνολο .

Σήμερα εκείνο που πιστεύω ότι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε –και συγχωρήστε μου την γενίκευση – είναι ότι η εστίαση του ενδιαφέροντος σε μια επί μέρους πτυχή του προβλήματος της χώρας – δηλαδή τα οικονομικά της-, όπως και η εστίαση σε μια επί μέρους πτυχή της πιθανής λύσης – στην περίπτωσή μας στην αναθέρμανση, την αναθέρμανση με ποιους όρους, εκείνους τους ίδιους που ξέρουμε; Απομονωμένη η οικοδομική δραστηριότητα από τους άλλους παράγοντες-, έχει την αδυναμία να αγνοεί την συνολική κατάσταση και απλουστεύει χονδροειδέστατα τις δυσκολίες.
Βιαζόμαστε, πάντα βιαζόμαστε. Έτσι όμως δεν γίνεται ποτέ πλήρης και ενδελεχής καταγραφή των γεγονότων και των προβλημάτων που προκύπτουν από αυτά. Μεροληπτούμε υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης διαφωνώντας και η ασυμφωνία αυτή προκαλεί την αδυναμία διατύπωσης μιας συγκροτημένης πρότασης με πραγματική προοπτική που θα ενέτασσε και τις δικές μας απόψεις σ’ ένα γενικό πλαίσιο δίνοντάς τους το πραγματικό τους βάρος σε σχέση με το σύνολο.
Βιαζόμαστε να μιλήσουμε και δεν έχουμε μάθει ν’ ακούμε. Νομίζουμε ότι μιλούμε την ίδια γλώσσα, αλλά εννοούμε διαφορετικά πράγματα με τις ίδιες λέξεις και δεν επιχειρούμε να ξεκαθαρίσουμε που συμφωνούμε και που διαφωνούμε. Είναι χαρακτηριστική η άποψη που εκμυστηρεύτηκε Άγγλος πρεσβευτής σ’ ένα Γάλλο συνάδελφό του «ότι ο λόγος για τον οποίο δεν τα πήγαινε καλά με τους Αμερικανούς ομολόγους του, ήταν το ότι δυστυχώς μιλούσαν την ίδια γλώσσα»!

Ανάμεσα στα κέρδη, που προήλθαν από την πριν μερικά χρόνια άνθιση της οικοδομικής δραστηριότητας, υπάρχουν και ζημιές που οφείλουμε να αναζητήσουμε και να καταγράψουμε. Ζημιές που υπέστη η κοινότητα εξ’ αιτίας των υπερβολών της ακατέργαστης σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας. Κι αυτό να γίνει με μια ορολογία που να είναι κατανοητή στον μέσο άνθρωπο σπάζοντας το φράγμα της διαφήμισης προϊόντων που έρχονται από τις βόρειες χώρες και εφαρμόσαμε χωρίς να το καλοσκεφτούμε, με αυτή «την σύνδεση του ευζήν με τον «καρκίνο» της πολυτέλειας και του καταναλωτισμού», όπως έγραψε πριν λίγες μέρες ο φίλος Θανάσης Τζαβάρας.
Πρέπει να πάρουμε επί τέλους αποστάσεις από το θαύμα και τις δεισιδαιμονίες της Ελληνικής φύσης που καταστρέφομαι, της ιστορίας μας και της λαμπρής –δήθεν-ταυτότητας των Ελλήνων! Αλλά πρέπει να πάρουμε αποστάσεις και από τις μεγαλομανείς κατασκευές που κατακλύζουν το κόσμο διαμορφώνοντας πόλεις τέρατα.

Υπάρχουν αγαπητοί φίλοι, κοινά ενδιαφέροντα οριζόντια, που ενώνουν τους ανθρώπους, - όπως είναι το κλίμα του τόπου, οι νοοτροπίες και οι συνήθειές τους- όπως υπάρχουν και οι κάθετες δεσμεύσεις που τους χωρίζουν – θρησκείες, εθνικότητες, κόμματα κτλ.-. Τα ζούμε αυτά σε όλα τα επίπεδα. Είναι αυτές οι κάθετες δεσμεύσεις που «εκτροχιάζουν τις κύριες μέριμνες πολιτισμού» όπως γράφει ο Λούις Μάνφορντ, ο οποίος λίγο πριν την κρίση του 1928, αντίστοιχη με την σημερινή, έγραφε ότι « το μεγαλύτερο μέρος της δημιουργικής ονειροπόλησης για το φυσικό περιβάλλον και του δημιουργικού σχεδιασμού για το χτισμένο... έχουν πολύ μικρή επιρροή στην κοινότητα... και έχουν προσφέρει πολύ λίγα για να την εφοδιάσουν με πρότυπα, και ιδεώδη με τη βοήθεια των οποίων θα μπορούσε να αντιδράσει δημιουργικά στο περιβάλλον της».
Κι όμως τότε που γράφτηκαν αυτά τα λόγια το μοντέρνο κίνημα διερευνούσε την κοινωνική κατοικία αναζητώντας πρότυπα και ιδεώδη.
Εμείς τι μπορούμε να απαντήσουμε σήμερα σ’ αυτή την άποψη, που έχει καταγραφεί εις βάρος μας πριν 80 χρόνια, σε μια ανάλογα δύσκολη περίοδο του δυτικού πολιτισμού;

Ο φίλος Πέτρος Παπαιωάννου, με τον οποίο γνωρίστηκα από κοντά πριν καμιά δεκαπενταριά μέρες, μου σύστησε, αν γίνεται οι ομιλίες να έχουν ένα αισιόδοξο μήνυμα. Δεν ξέρω αν κάτι τέτοιο προκύπτει από όσα σας είπα. Εκείνο πού ξέρω και που αφήνει για μένα μια χαραμάδα φωτεινή στο σκοτάδι που μας περιβάλλει είναι αυτή η δημιουργική ενδοσκόπηση που μας επιβάλλει η σοβαρότητα της κατάστασης και η αίσθηση ότι είμαστε πολλοί που νοιώθουμε την ανάγκη όχι να προτείνουμε λύσεις, αλλά να δημιουργήσουμε με κάθε τρόπο την κατάσταση μέσα από την οποία θα προκύψουν οι επιθυμητές μέσα στο πλαίσιο της πραγματικότητας λύσεις.
Είναι το πιο αισιόδοξο που μπορώ να σκεφτώ.

Ελπίζω και εύχομαι όλα όσα είπα στα γενέθλια ενός τεχνικού αλλά και αρχιτεκτονικού περιοδικού να συμβάλλουν στις μελλοντικές του προσπάθειες.[/spoiler:22sxdr4o]

Όντως πολύ ενδιαφέρουσα, Κωστή!

Γνωρίζει κανείς το κόστος κατασκευής ενος τοιχίου? Εχω ενα οικόπεδο 750τμ και εφάπτεται με ρέμα και πρέπει να μπει τοιχίο για να ''δεσει'' το οικόπεδο οπως μου είπαν. . Το ρεμα είναι στεγνό εδω και δεκαετίες παντως. Δεν περναει νερο απο εκει.

Επίσης το οικόπεδο είναι ανισόπεδο. Πόσο κοστίζει το μπάζωμα και υπάρχουν κίνδυνοι με βροχές για υποχωρήση του χώματος? Σκέφτομαι να το ισιωσω και να βαλω τιποτα κότες, σκυλια μεσα και αλλα πολλα ....... μπορει και καμια τροχοβιλα