Συνεχιζω με την περιγραφή της Σοσιαλδημοκρατίας-
Στα χρόνια της ακμής του σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους πρόνοιας, όταν ο διοικητικός μηχανισμός εξακολουθούσε να ασκεί ευρεία εξουσία και η αξιοπιστία του παρέμενε άθικτη, επιτεύχθηκε αξιοσημείωτη συναίνεση! Τότε ήταν διαδεδομένη η πεποίθηση ότι το κράτος θα τα κατάφερνε πάντα καλύτερα από ό,τι η ελεύθερη αγορά, όχι μόνο στην απονομή δικαιοσύνης και στην ασφάλεια της χώρας ή στην κατανομή των αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή στρατηγικών με στόχο την κοινωνική συνοχή και τη διατήρηση των ηθικών αξιών. Το κράτος λοιπόν ήταν θετικός παράγοντας, και ο ρόλος του μεγάλος. Ιδιαίτερα την περίοδο από το 1950 ως το 1973, όταν η πρώτη πετρελαϊκή κρίση χτύπησε τον κόσμο, λόγω του Αραβο-ισραηλινού πολέμου, οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν αισθητά, σε μια εποχή όπου το ίδιο το εγχώριο προϊόν αυξανόταν με ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι ποτέ προηγουμένως ή αργότερα ακόμα!
Το μεγαλύτερο αυτό μέρος των αυξημένων δημοσίων δαπανών διοχετευόταν στην ασφάλιση, στις συντάξεις, στην υγεία, στην παιδεία και στην ικανοποίηση στεγαστικών αναγκών. Πιο συγκεκριμένα: Στις σκανδιναβικές χώρες, από το 1950 ως το 1973, το μερίδιο του εθνικού εισοδήματος που διοχετευόταν στην κοινωνική ασφάλιση αυξήθηκε κατά 250% στη Δανία και τη Σουηδία. Στη Νορβηγία τριπλασιάστηκε.
Όμως η φύση της κρατικής παρέμβασης ποίκιλλε σημαντικά. Στο μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ευρώπης το κράτος απέφυγε την άμεση ιδιοκτησία βιομηχανιών (αν εξαιρέσουμε τα ΜΜΜ ή τις επικοινωνίες) και προτίμησε να ασκεί έμμεσο έλεγχο. Στην Ιταλία πιο συγκεκριμένα το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα 'αποίκισε' σε όλα τα επίπεδα, από τα χωριά μέχρι τη Ρώμη, ένα πολύμορφο δίκτυο δημοσίων υπηρεσιών και ελεγχόμενων ή επιδοτούμενων από το κράτος δημόσιων υπηρεσιών και ελεγχόμενων η επιδοτούμενων από το κράτος προϊόντων: ΜΜΜ, ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, τράπεζες, ενέργεια, αυτοκινητοβιομηχανίες, οικοδομικές επιχειρήσεις, παραγωγή τροφίμων, τα πάντα σχεδόν! Μετά το ίδιο το κόμμα, περισσότερο επωφελήθηκαν εκατομμύρια παιδιών ακτημόνων και αγροτών, που βρήκαν σίγουρη δουλειά στις διοικητικές υπηρεσίες που δημιουργήθηκαν.
Αλλά και στην Γαλλία έχουμε πλήθος μεταπολεμικών εθνικοποιήσεων - η επιχείρηση ηλεκτρισμού της Γαλλίας ήταν ο βασικός πάροχος ενέργειας της χώρας και με βάση συμφωνίας το 1% του τζίρου πήγαινε κάθε χρόνο σε ένα κοινωνικό ταμείο. Έτσι το κράτος λάδωνε τα γρανάζια του εμπορίου, της πολιτικής και της κοινωνίας με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Ακόμα στα τέλη της δεκαετίας του 1970, το 60% των αποφοίτων των πανεπιστημίων του Βελγίου βρίσκαν δουλειά σε δημόσιες υπηρεσίες. Το ευρωπαϊκό, με απλά λόγια, κράτος είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια μοναδική αγορά για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που μπορούσε να παρέχει. Δημιούργησε έναν ενάρετο κύκλο απασχόλησης και επιρροής, που έχαιρε σχεδόν καθολικής αναγνώρισης.
Ασφαλώς έχουμε και πλήθος από διαφορές για τους στόχους του κράτους. Οι αντιθέσεις, οι διαμάχες και οι θορυβώδεις αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε δεξιά και αριστερά, ανάμεσα σε χριστιανοδημοκράτες και κομμουνιστές, σε σοσιαλιστές και συντηρητικούς ήταν μέσα στο πρόγραμμα και στην ημερήσια διάταξη... Όμως σχεδόν όλοι είχαν κάτι να κερδίσουν από τις ευκαιρίες τις οποίες τους παρείχε το κράτος για εισόδημα και επιρροή. Η πίστη στο κράτος ως σχεδιαστή, συντονιστή, μεσολαβητή, διαιτητή, πάροχο υπηρεσιών, διαχειριστή και θεματοφύλακα ήταν ευρέως διαδεδομένη και υπερέβαινε τις πολιτικές διαιρέσεις. Βέβαια πρέπει να εξαιρέσουμε τα φιλελεύθερα κόμματα σε Ιταλία, Γερμανία καθώς και μια πτέρυγα του συντηρητικού κόμματος της Βρετανίας που υποστήριζαν την ελεύθερη αγορά, και αρνούντο να συμμετάσχουν σε τούτη τη συναίνεση.
Κλείνοντας, γιατί πρέπει να φύγω - Το κράτος κοινωνικής πρόνοιας ήταν ομολογουμένως κοινωνικό, αλλά απείχε πολύ από το να είναι σοσιαλιστικό. Υπό αυτή την έννοια ο καπιταλισμός της πρόνοιας, έτσι όπως αναπτύχθηκε στη δυτική Ευρώπη ήταν πράγματι μεταϊδεολογικός.
Αύριο - μεθαύριο η συνέχεια
