Τα οφέλη του φόρου στις... άσκοπες μετακινήσεις
Του ΘΟΔΩΡΗ ΠΕΛΑΓΙΔΗ *
Οι έλληνες πολίτες διαμαρτύρονται για τις υψηλές τιμές των καυσίμων και ζητούν από το κράτος να κάνει κάτι (!), προφανώς εννοώντας ότι πρέπει να μειώσει τη φορολογία στα καύσιμα. Ο αρμόδιος υπουργός δηλώνει ότι έχουμε τη φθηνότερη βενζίνη στην Ευρώπη, ενώ τα ρεπορτάζ των καναλιών «επενδύουν» πάλι το θέμα με τις υψηλές τιμές του καφέ και του αλκοόλ, της ξαπλώστρας στις παραλίες ή των ξενοδοχειακών υπηρεσιών. Βέβαια, η άνοδος της τιμής των καυσίμων δημιουργεί έντονο πρόβλημα στην εξαρτημένη από το πετρέλαιο ελληνική οικονομία και στο εξωτερικό της ισοζύγιο.
Η άνοδος των τιμών των τελικών προϊόντων μπορεί να επιδεινώσει εκ νέου την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων στις δυσμενείς, μάλιστα, συνθήκες του υπερτιμημένου ευρώ, ενώ ήδη διαπιστώνεται περιορισμός της κατανάλωσης των Ελλήνων, αφού ο φόβος για περιορισμό του διαθέσιμου εισοδήματος στο άμεσο μέλλον συγκρατεί τις καταναλωτικές τους δαπάνες. Ουδέν κακόν αμιγές καλού πάντως.
Λαμβάνοντας υπ' όψιν όλες τις γνωστές παρενέργειες των καυσίμων που προκύπτουν από τις ιδιωτικές μετακινήσεις των πολιτών, ιδιαιτέρως δε τις άσκοπες, η παρούσα συγκυρία μπορεί να αποδειχθεί ευεργετική για τα δημοσιονομικά του κράτους αλλά και για τις συνήθειες των Ελλήνων. Καθώς η οδήγηση για διασκέδαση είναι πιο ελαστική στις μεταβολές της τιμής της βενζίνης, μια άνοδος των φόρων στα καύσιμα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή μείωση της άσκοπης μετακίνησης με ιδιωτικό αυτοκίνητο.
Αυτό σημαίνει λιγότερες εισαγωγές αυτοκινήτων, λιγότερη μόλυνση, λιγότερα ατυχήματα, λιγότερη δαπάνη σε συνάλλαγμα για καύσιμα, λιγότερη κίνηση στους δρόμους και φυσικά λιγότερες χαμένες ώρες εργασίας. Η αύξηση δε ταυτόχρονα της μετακίνησης με δημόσια μέσα μεταφοράς και συνακόλουθα των εσόδων τους, θα βελτιώσει περαιτέρω την ταχύτητα και την ποιότητα υπηρεσιών που προσφέρουν, με θετικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για το κοινωνικό σύνολο.
Με δεδομένες τις σημερινές συνθήκες επιβάρυνσης του περιβάλλοντος αλλά και την ανάγκη στη χώρα αυτή να γίνει ευρεία ανακατανομή πόρων της οικονομίας σε πιο παραγωγικές χρήσεις, η εναρμόνιση του φόρου καυσίμων με τις ευρωπαϊκές χώρες θα ήταν γεγονός ευεργετικό για την οικονομία. Επιπροσθέτως, τα αυξημένα δημοσιονομικά έσοδα θα έδιναν την ευκαιρία στην κυβέρνηση να μειώσει τους φόρους στην εργασία, στο εισόδημα ή στις επενδύσεις, με ευρύτερα οφέλη στιν οικονομία. Οι West and Williams («Empirical estimates for environmental policy making in a second-best setting», NBER WP 10330), υπολογίζουν ότι αύξηση 10% στην τιμή του πετρελαίου στις ΗΠΑ μειώνει την κατανάλωσή του κατά 4,3%, δηλαδή κατά 37 γαλόνια ανά νοικοκυριό κατ' έτος, με αποτέλεσμα την αύξηση κατά 2 ώρες ανά νοικοκυριό ετησίως των ωρών εργασίας.
Καθώς, δε, οι οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα χρησιμοποιούν περισσότερο τις δημόσιες συγκοινωνίες παρά ιδιωτικά μέσα μετακίνησης, αναμένεται να προκύψει και αξιοσημείωτη αναδιανομή εισοδήματος.
Η αναδιανομή αυτή θα μπορούσε να γίνει πιο ορατή εάν ο φόρος (και η τιμή...) αυξανόταν και σε άλλα αγαθά που αποδεδειγμένα προκαλούν δυσμενείς επιπτώσεις στους πολίτες και στην κοινωνία ως σύνολο. Εχει αποδειχθεί από εμπειρικές μελέτες (Grossman, «Health Economics», NBER Report spring 2004), ότι αύξηση των φόρων στα τσιγάρα και στο αλκοόλ αποτρέπει σε σημαντικό ποσοστό τους πολίτες (κυρίως εφήβους, γυναίκες και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα) από την επιβλαβή χρήση τους.
Εχει αποδειχθεί ότι περίπου το 1/4 αυτών που σταματούν το κάπνισμα βασίζονται στην απόφασή τους στην υψηλότερη φορολόγηση των τσιγάρων. Ομοίως, όσον αφορά το αλκοόλ, η επιπλέον φορολόγησή του έχει αποδειχθεί πως συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσής του, με αποτέλεσμα τη μείωση της εγκληματικής βίας, ιδίως κατά την εφηβική περίοδο. Αύξηση 10% στον φόρο του αλκοόλ μειώνει κατά 4,5% την πιθανότητα για κάποια βίαιη επίθεση και κατά 20% τις επιθέσεις βιασμού.
Μελέτες σε 16 ανεπτυγμένες χώρες καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα, ότι ο ανωτέρω φόρος μειώνει τις πιθανότητες ληστείας και επίθεσης με οποιοδήποτε σκοπό, ενώ μειώνει και ως αποτέλεσμα τις δαπάνες αστυνόμευσης από το κράτος.
Τέλος, ο καφές μειώνει δραστικά τη δημιουργικότητα στον ελεύθερο χρόνο μας, και γι' αυτό δεν θα πρέπει η πολιτεία να ανησυχεί τόσο για τις τιμές του καφέ στις καφετέριες.
Καλό θα ήταν λοιπόν η κυβέρνηση, ιδίως εάν επιθυμεί την καλύτερη κατανομή των πόρων στην οικονομία, στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο που ετοιμάζει να λάβει υπ' όψιν μερικές επιβλαβείς συνήθειες των Ελλήνων και επιβαρύνοντάς τες φορολογικά να ενισχύσει, με αντίστοιχες μειώσεις φόρων, περισσότερο παραγωγικές δραστηριότητες.
- Ο ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΕΛΑΓΙΔΗΣ είναι καθηγητής Οικ. Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - 22/08/2004
και το link για τη σελίδα της Ελευθεροτυπίας:
http://www.enet.gr/online/online_text?c ... 0,59934684
Με λίγα λόγια ο καθηγητής προτείνει να αυξήσει το κράτος την τιμή της βενζίνης, έτσι ώστε να περιορίσουμε τη χρήση του αυτοκινήτου ως μέσο διασκέδασης. Δηλαδή να το χρησιμοποιούμε μόνο για δουλειές και μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο.
Πρότείνει και άλλα (σχεδόν φασιστικά κατά την προσωπική μου άποψη) πράγματα, όπως η διατήρηση της υψηλής τιμής του καφέ γιατί λέει είναι χάσιμο χρόνου και μειώνει τη δημιουργικότητά μας.
Διαβάζοντας το άρθρο έμεινα άναυδος. Εσείς πώς το βλέπετε;
